Het gaat niet goed met de Nederlandse krijgsmacht. Al jaren kampt defensie met een gebrek aan materieel en reserveonderdelen. Ook zijn militairen onvoldoende getraind om hun taken onder alle omstandigheden uit te kunnen voeren.
Een meerjarige defensiebegroting zou het leger er weer bovenop moeten helpen. Daarin moeten langdurige afspraken worden gemaakt over het budget en de inrichting van de krijgsmacht.
NAVO
Minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert gaf afgelopen week voor het eerst toe dat de krijgsmacht haar eigen grondgebied niet kan verdedigen. Ook kan Nederland nog maar weinig voor haar bondgenoten betekenen. En de NAVO sprak de Tweede Kamer streng toe vanwege de schamele Nederlandse financiële bijdrage aan het bondgenootschap.
De Algemene Rekenkamer stelde vorige week nog dat defensie "nog steeds een niet vol te houden wissel op zichzelf trekt" en daardoor wordt "roofbouw" op de organisatie gepleegd. Tegelijkertijd nemen de dreigingen juist toe, zoals de expansiedrift van Rusland in Oost-Europa, het groeiende jihadistische gevaar in het Midden-Oosten en Libië en het toegenomen terrorisme in Europa.
Defensieakkoord
In het huidige systeem is het lastig om een stabiel defensiebeleid te realiseren. Ieder jaar wordt op Prinsjesdag een nieuwe defensiebegroting gepresenteerd. En deze kan in het voor- en najaar ook weer worden bijgesteld. Daarom is een defensieakkoord nodig.
Margriet Drent van kennisinstituut Clingendael adviseert de politiek om actie te ondernemen. Zoveel mogelijk politieke partijen moeten met elkaar om de tafel gaan zitten en samen een meerjarig plan opstellen voor Defensie.
In dit zogeheten 'defensieakkoord' moeten afspraken worden gemaakt over het budget en de inrichting van de krijgsmacht. Het akkoord zou voor tenminste vijf jaar moeten gelden en moet worden losgekoppeld van de regeringstermijn. De afspraken in het akkoord blijven dan gelden, ook als er tussentijds verkiezingen plaatsvinden.
"Terwijl Nederland wordt geconfronteerd met een ernstig verslechterde veiligheidssituatie bestaat het gevaar dat onze krijgsmacht niet in staat is hier een effectief antwoord op te geven", staat in het rapport dat Drent afgelopen vrijdag naar de Kamer stuurde.
"Elkaar overlappende en opstapelende bezuinigingen en een mismatch tussen ambities en middelen, doen de defensieorganisatie snakken naar duidelijkheid en een langetermijnperspectief op hoe de krijgsmacht deze uitdagingen tegemoet zal treden."
Aan de ketting
Morgen bespreekt de Tweede Kamer het idee van een defensieakkoord. Een meerderheid van de Kamer staat er positief tegenover. De vraag is wel hoe democratisch het is wanneer politieke middenpartijen een akkoord sluiten over wat er de komende vijf jaar met defensie moet gebeuren.
De SP ziet een dergelijk defensieakkoord in ieder geval niet zitten en is niet van plan eraan mee te werken. "Je legt de Tweede Kamer aan de ketting. Die mag geen eigen besluiten meer nemen", zegt SP-Kamerlid Jasper van Dijk.
Ook vraagt hij zich af of dit op meerdere terreinen kan gaan spelen. "Gaan we ook een meerjarenakkoord sluiten op het gebied van onderwijs? Of in de gezondheidszorg? Dat zijn ook allemaal belangrijke portefeuilles", aldus Van Dijk.