Bij osteoporose gaat het vaak mis met de medicijnen

Veel ouderen lijden aan osteoporose (botontkalking), een aandoening die maakt dat de botten steeds brozer worden en makkelijker breken. Patiënten met botontkalking krijgen bisfosfonaten voorgeschreven. Maar ruim de helft van hen neemt de medicijnen niet op de voorgeschreven manier en heeft er dus nauwelijks baat bij.

Ze horen bij de patiënten die chronisch medicijnen moeten gebruiken, maar dat om allerlei redenen niet doen. Ten minste de helft van hen stopt binnen een jaar met het innemen volgens voorschrift. En dat leidt tot extra kosten.

Bij gebruik volgens de regels zorgen bijvoorbeeld de middelen tegen osteoporose voor een daling van het aantal botbreuken met 20 tot 50 procent.

Ze bestaan in tabletvorm, maar ook als vloeistof die in het ziekenhuis via injecties of via een infuus toegediend kan worden. In 2014 gebruikten bijna een kwart miljoen mensen bisfosfonaten. De totale kosten daarvan bedroegen ongeveer 22 miljoen euro.

Wervelbreuken

Bisfosfonaten werken pas na langdurig gebruik, ten minste één tot drie jaar. "Dat is vastgesteld in grote studies waarbij de therapietrouw scherp in de gaten is gehouden", vertelt ziekenhuisapotheker Bart van den Bemt van de Maartenskliniek in Nijmegen.

"Als je twintig patiënten helemaal volgens de voorschriften met bisfosfonaten behandelt, dan voorkom je bij een van hen een breuk in een wervel", vertelt Van den Bemt. Stel dat je een patiëntengroep van duizend mensen hebt, dan zou je in een perfecte wereld 50 wervelbreuken voorkomen.

Praktijk

Maar de praktijk is heel anders, legt hij uit. Gemiddeld wordt bij 75 van elke duizend recepten door artsen een fout gemaakt. Bij 33 recepten maakt de apotheker een fout. In nog eens 29 gevallen worden de medicijnen niet afgehaald. Maar liefst 434 patiënten zijn niet therapietrouw. Bij de resterende 435 patiënten worden 22 wervelbreuken voorkomen.

Van de totale gebruikersgroep van 250.000 patiënten zouden volgens deze berekening dus nog geen 110.000 patiënten de bisfosfonaten helemaal volgens de regels gebruiken. Bij hen worden per jaar ongeveer 5.500 wervelbreuken voorkomen. Als alle patiënten het middel goed voorgeschreven zouden krijgen, het zouden ophalen én het goed zouden gebruiken, zou dat oplopen tot zo'n 12.500 wervelbreuken die worden voorkomen.