Veel chronisch zieken nemen medicijnen niet
Meer dan de helft van de patiënten die chronisch medicijnen voorgeschreven krijgen voor aandoeningen als osteoporose (botontkalking), longaandoeningen of bijvoorbeeld het verlagen van hun cholesterolgehalte, stopt binnen een jaar met het nemen van die medicijnen.
Van alle medicijngebruik in Nederland gaat volgens recent onderzoek (.pdf) in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid ongeveer een derde niet op de juiste manier.
Minder verspilling
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers maakt zich daar zorgen over. Vooral omdat het maar niet lukt om meer patiënten hun geneesmiddelen wel te laten innemen. Door deze zogenoemde therapietrouw te verhogen zijn aanzienlijke besparingen mogelijk.
Dat zou leiden tot minder verspilling, maar ook verslechteringen van de gezondheidstoestand van patiënten voorkomen. Zo'n verslechtering brengt vervolgens ook weer extra kosten met zich mee. Ziekenhuisapotheker Bart van den Bemt zegt dat onderzoek suggereert dat die besparingen tot een miljard euro per jaar zouden kunnen oplopen.
Bij onvoldoende therapietrouw werken geneesmiddelen niet of minder goed. Patiënten krijgen soms wel de bijwerkingen. Bovendien krijgen ze soms ten onrechte andere geneesmiddelen voorgeschreven, omdat het lijkt alsof de gekozen medicijnen niet werken. Feitelijk zijn de behandelingen van die patiënten dus grotendeels weggegooid geld.
Onttrekken
"Alleen informatie geven in een gesprek, of een folder meegeven over het belang van het op de juiste manier nemen van medicijnen is niet genoeg", zegt Bart van den Bemt. Hij is ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog bij de Maartenskliniek in Nijmegen. Binnen het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) is hij belast met therapietrouw.
Patiënten onttrekken zich op drie manieren aan hun behandeling. Sommigen halen voorgeschreven medicijnen helemaal niet op in hun apotheek en beginnen er dus nooit aan.
Anderen stoppen voortijdig met het slikken van hun pillen of melden zich niet meer bij hun arts voor de toediening van hun medicijnen. Een derde groep patiënten neemt maar een deel van de voorgeschreven middelen.
Eigen risico
De redenen om voorgeschreven medicijnen niet of niet altijd in te nemen lopen uiteen. Bij een deel van de patiënten gaat het om praktische problemen. Ze moeten vier keer per dag medicijnen innemen en vergeten dat een of twee keer. Of ze moeten tabletten slikken die zo groot zijn dat ze daarmee moeite hebben.
Bij patiënten die hun geneesmiddelen niet ophalen uit de apotheek is niet altijd duidelijk waarom dat niet gebeurt, maar in sommige gevallen spelen het eigen risico of bijbetalingen een rol.
Chemische rotzooi
Een derde groep patiënten kiest er zoals gezegd voor om zich niet aan de voorschriften van hun arts te houden. Dat kan zijn omdat ze de bijwerkingen die ze hebben zo erg vinden dat ze een middel maar niet nemen en bewust het risico lopen dat hun ziekte verergert. "Die patiënten maken een soort kosten-baten analyse", zegt Van den Bemt.
Maar ook de angst voor bijwerkingen of de vrees afhankelijk te worden van medicijnen, kunnen ertoe leiden dat mensen stoppen met hun middelen. "En ook opvattingen van mensen bijvoorbeeld dat medicijnen allemaal chemische rotzooi zijn, spelen een rol."
