De ‘oorlog tegen drugs’ is mislukt, zeggen experts en wereldleiders. Daarom praat de VN deze week over een nieuw wereldwijd drugsbeleid. Maar welke alternatieven hebben we?
NOS op 3 kijkt de aankomende dagen met drie experts naar de meest radicale optie: het legaliseren van alle drugs. Gaan we van een ‘war on drugs’ naar een #worldondrugs?
Vandaag: worden we allemaal druggies als drugs legaal worden? We vroegen het de volgende deskundigen:
Hoe ziet dat eruit?
Het is een van de belangrijkste argumenten van tegenstanders van legalisering van drugs: als drugs vrij verkrijgbaar zijn, dan kun je op elke hoek van de straat een pilletje of een zakje wiet kopen. De drempel om drugs te gebruiken wordt volgens hen daarmee lager. Dat heeft dan weer verschillende gevolgen, bijvoorbeeld meer verslaafden en een groter beroep op de gezondheidszorg.
Hoeveel wordt er in Nederland gebruikt?
Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat van alle Nederlanders tussen de 15 en 64 jaar, er meer dan 2,6 miljoen weleens cannabis heeft gebruikt en ruim 800.000 xtc. Cannabis en xtc zijn daarmee de meest gebruikte drugs onder Nederlanders.
Drugsgebruikers wonen vooral in grote steden en hoogopgeleiden hebben meer drugservaring dan middelbaar- of laagopgeleide Nederlanders.
Neemt het gebruik toe als drugs legaal worden?
"De verwachting is dat op korte termijn meer mensen drugs zullen gebruiken", zegt Ton Nabben. "Het is dan makkelijker om aan die middelen te komen. Maar op de lange termijn zal het gebruik weer afnemen. Niet iedereen wil iedere dag drugs gebruiken en dat zal ook niet gebeuren."
Jeffrey Miron sluit zich daarbij aan. "Als je denkt dat mensen zo zelfdestructief zijn, dan zou de wereld eraan kapot gaan", zegt hij. "De meeste mensen kunnen prima zelf de beslissing nemen of ze drugs willen gebruiken of dat ze zich bijvoorbeeld willen focussen op hun werk."
Andere onderzoekers zien het minder rooskleurig in. Zo speelt erfelijke aanleg bijvoorbeeld een rol. Als drugs legaal worden, wordt de drempel om deze een keer te proberen, lager. Meer mensen komen in aanraking met drugs en diegenen die gevoelig zijn voor een verslaving, kunnen dan misschien niet stoppen.
Wat er echt zou gebeuren als drugs gelegaliseerd worden, is moeilijk te zeggen volgens de deskundigen die wij spreken. Er is geen land dat als voorbeeld kan dienen, want in geen enkel land zijn alle drugs legaal.
"Maar", zo zegt Miron, "er bestaat wel onderzoek waaruit je kunt opmaken dat het zo'n vaart niet zal lopen. Je ziet in landen of staten waar ze softdrugs gelegaliseerd hebben maar kleine veranderingen in gebruik. Die zijn bijna verwaarloosbaar."
Hoe zou dat moeten gebeuren, drugs legaliseren?
In ieder geval niet direct, zeggen onderzoekers. Begin bij de meest gebruikte drugs: cannabis en xtc.
"In Zuid-Amerika zijn we slecht in regulering", zegt Pérez Correa. "Dat is anders dan bij jullie. Voor hier geldt dat we heel langzaam drugs moeten legaliseren. Begin bij marihuana en kijk hoe dat gaat."
Is het reëel?
Of het realistisch is dat mensen meer drugs gaan gebruiken als het gelegaliseerd wordt, is lastig te zeggen. Er is nog geen enkel land dat dat gedaan heeft, dus er is ook geen goed voorbeeld. Ook is hier niet specifiek onderzoek naar gedaan.
Tegenstanders waarschuwen voor effecten van legalisatie van drugs op mensen die een erfelijke aanleg hebben om verslaafd te raken. Anderen zeggen dat het drugsgebruik niet zo'n vaart zal nemen.
In landen of staten waar cannabis gelegaliseerd is, zijn slechts kleine veranderingen te zien in het gebruik daarvan. Ook in Nederland, waar het gebruik van cannabis gedoogd wordt, gebruiken we niet meer cannabis dan in landen waar het gebruik illegaal is.
Alle onderzoekers die wij spraken, vinden dat er meer geëxperimenteerd moet worden met de legalisering van drugs. Alleen op die manier kun je meten wat de effecten zijn.
