'Enorme impact Panama Papers was vooraf niet in te schatten'
"Het is een bijzondere week geweest", zegt Trouw-journalist Jan Kleinnijenhuis, en dat is een understatement van jewelste. Zijn krant publiceerde samen met het Financieele Dagblad elke dag onthullende verhalen uit de zogeheten Panama Papers.
Een week geleden brak het schandaal. Verschillende Europese media publiceerden over een Panamese belastingfirma die tal van miljardairs hielp om geld weg te sluizen naar belastingparadijzen.
De 11 miljoen documenten waar de namen van meer en minder bekende rijkaards opduiken, werden ook door Nederlandse journalisten bestudeerd. Een van hen dus Trouw-verslaggever Kleinnijenhuis, die gisteravond terugblikte in Met het Oog op Morgen.
Vorig jaar zomer werd hij benaderd door de internationale organisatie voor onderzoeksjournalistiek ICIJ om de documenten door te spitten. "We hebben hier zes maanden aan gewerkt. Van tevoren weet je niet wat voor impact het zal hebben. Als je dan ziet wat het allemaal losmaakt, daar kun je je van tevoren niet op voorbereiden."
Goed gerechercheerd
Een hele reeks bekende namen doken op in de documenten. Internationale politici zoals de Britse premier David Cameron en de premier van IJsland die zelfs aftrad, maar ook Nederlanders als oud-voetballer Clarence Seedorf en oud-NS-topman Bert Meerstadt.
Vrijwel allemaal ontkenden ze de aantijgingen. "Ik weet niet waarom ze dat doen", zegt Kleinnijenhuis. "We hebben goed gerechercheerd en we zijn zeker van onze zaak."
De meesten kwamen later alsnog over de brug. "Kijk, het is niet strafbaar om je geld onder te brengen in Panama. Of het moreel laakbaar is? Dat mogen anderen bepalen. Wij zijn de journalisten die het opschrijven. Het is niet aan ons om erover te oordelen."
De opvallendste namen hebben we gewaarschuwd, die wisten dat er iets te gebeuren stond.
Kleinnijenhuis is zich bewust van de gevolgen die de berichten kunnen hebben. "Dit kan grote reputatieschade toebrengen aan de bekende namen. Wij proberen terughoudend te zijn in wat we naar buiten brengen. De opvallendste namen hebben we van tevoren benaderd en gewaarschuwd. Die wisten dat er iets te gebeuren stond. Ook hebben we intern met onze eigen advocaten gekeken naar wat we gingen publiceren."
De journalist durft niet te zeggen waar de publicaties toe zullen leiden. "Ik weet niet waar dit eindigt. Sinds de financiële crisis uitbrak in 2008, zien we de grenzen van het toelaatbare verschuiven. Er komt steeds meer naar buiten en je krijgt telkens andere facetten te zien."
