Duizenden migranten op de Griekse eilanden worden vastgehouden in "ellendige omstandigheden". Dat staat in een vernietigend rapport van Amnesty International dat toegang kreeg tot twee gesloten centra op Lesbos en Chios.
"Het is gruwelijk en beschamend dat dit gebeurt", zegt Eduard Nazarski, directeur van Amnesty Nederland. Alle migranten die sinds de Europese deal met Turkije is ingegaan op de eilanden aankomen, worden automatisch vastgezet "Dat de EU dit heeft afgesproken is een ding, maar het kan absoluut niet dat mensen in deze omstandigheden worden gebracht."
Slechts drie artsen
In de centra klagen mensen vooral over de slechte kwaliteit van het eten en het gebrek aan dekens en privacy. Ook is er amper toegang tot artsen of ander medisch personeel. In het centrum op Lesbos zijn slechts drie artsen regelmatig beschikbaar voor de medische zorg voor 3150 mensen, zegt Amnesty. Bovendien zijn er onvoldoende medicijnen.
Uit notulen van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR blijkt dat er in de kampen op Lesbos zelfs niet genoeg eten is voor iedereen. Er wordt gesproken over lange rijen en gevechten om voedsel. Volgens de organisatie is het kamp berekend op 2000 mensen, maar zitten er nu al zeker duizend meer.
Het kamp op Chios is berekend op zo'n 1200 mensen. Ook daar zitten verschillende families opeengepakt in kleine containers, zegt Amnesty. De organisatie waarschuwt dat de situatie alleen maar zal verslechteren, met de grote aantallen vluchtelingen die blijven aankomen op de eilanden.
Een asielprocedure is niet een vergunning voor een hondenhok of zoiets. Dit is echt belangrijk, het gaat over leven en dood.
Nadat het akkoord tussen de EU en Turkije was gesloten, veranderde Griekenland het proces van asiel aanvragen. Het is de bedoeling dat alle migranten die aankomen op Lesbos of Chios worden geregistreerd. Maar een functionaris op Chios vertelt Amnesty dat er veel te weinig personeel is om alle aanvragen te verwerken.
"Door de versnelde uitvoering van de EU-Turkijedeal worden er flagrante fouten gemaakt in de registratie en verwerking van nieuwkomers", schrijft Amnesty. De Griekse autoriteiten wachten nog op de hulp van ruim tweeduizend EU-functionarissen, die komen helpen bij de uitvoering van het akkoord.
Geen documentatie
Vluchtelingen vertellen aan Amnesty dat ze weinig informatie krijgen over de asielprocedure. Ook hebben velen van hen geen of onvolledige documentatie van hun registratie gekregen. "Het is niet een vergunning voor een hondenhok of zoiets. Dit is echt belangrijk, het gaat over leven en dood. Dat moet echt zorgvuldig gebeuren", zegt Nazarski.
Toch is het volgens hem geen verrassing dat die zaken niet goed verlopen op de Griekse eilanden. "We weten al meer dan vijf jaar dat het in Griekenland allemaal niet goed gebeurt, dan kan je niet veronderstellen dat het in twee weken opeens wel allemaal loopt."
Angst overheerst in de centra. Verschillende vluchtelingen vertellen aan Amnesty dat ze bang zijn om te worden teruggestuurd naar Turkije. Een jonge, zwangere Syrische vrouw liet het onderzoeksteam de blauwe plekken op haar armen zien. Ze zei dat een Turkse grenswacht haar had geslagen met een wapenstok.
Amnesty wil dat er onmiddellijk stappen worden gezet om de omstandigheden op Lesbos en Chios te verbeteren. De organisatie wil dat niemand wordt teruggestuurd totdat de problemen aan zowel de Griekse als de Turkse kant volledig zijn opgelost.