'Weinig ethiek notarissen bij belastingconstructies'

"Een drama voor het notariaat", noemt emeritus hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik de rol van notariskantoor Ploum Lodder Princen in Rotterdam bij de activiteiten van het trustkantoor Infintax in Amsterdam.

Beide kantoren doken op in de Panama Papers. Daaruit zou blijken dat de notaris zijn goedkeuring heeft gegeven aan dubieuze transacties. Het kantoor zelf ontkent dat het zich schuldig heeft gemaakt aan illegale praktijken.

Het gaat Van Mourik niet eens alleen om illegale transacties. Hij ergert zich al jaren "groen en geel" aan de dienstverlening van sommige notariskantoren bij het ontwerpen van belastingconstructies.

Die zijn volgens hem geregeld op het randje van wat wettelijk is toegestaan of gaan daar zelfs overheen. De notaris gedraagt zich volgens hem te vaak als ondernemer die zich "als een mak schaap" mee laat slepen door "mensen die het verdommen om belasting te betalen."

De trustkantoren aan de Amsterdamse Zuidas die belastingconstructies ontwerpen kunnen niet opereren zonder notaris. Die moet altijd zijn of haar handtekening zetten onder de oprichtingsakte van vennootschappen of andere bedrijfsvormen. Maar notarissen zijn er niet om vage, oncontroleerbare belastingconstructies op te zetten, volgens Van Mourik. "De notaris heeft te zorgen voor rechtszekerheid en rechtsorde."

Notaris gedraagt zich "als cowboy"

In de zaken die Trouw en Het Financieele Dagblad vanochtend aan de orde stellen gedraagt de notaris "zich als cowboy", volgens de hoogleraar. Van Mourik heeft meegelezen met stukken uit de Panama Papers en vindt dat Ploum in ieder geval tuchtrechtelijk "buitengewoon kwalijk gehandeld heeft."

Van Mourik sluit ook niet uit dat het notariskantoor in dit geval de wet overtreden heeft vanwege schending van de ambtsplicht. De wet economische delicten is volgens Van Mourik overtreden en in de Panama Papers zou ook staan dat er een rekening vervalst is. Dat is valsheid in geschrifte en dus een strafbaar feit.

De emeritus hoogleraar verwacht weinig van nieuwe regels of wetgeving, maar pleit voor een ethisch reveil in het notariaat. Bij het opzetten van belastingconstructies gedraagt de notaris zich nu te vaak als "een soort handlanger die hand- en spandiensten verricht in zaken die ten minste twijfelachtig zijn."