Gemeenten moeten mensen in de bijstand verplichten een tegenprestatie te leveren. Vrijwilligerswerk, klussen voor de gemeente of een cursus volgen: het zou moeten helpen om werklozen weer actief aan de samenleving te laten deelnemen.
Maar niet alle gemeenten doen dat, blijkt uit onderzoek van de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zoals Amsterdam, dat weigert een tegenprestatie verplicht te stellen.
Het is met onwillige honden slecht hazen vangen.
SP-wethouder Arjen Vliegenthart van Werkgelegenheid is daar tegen. "In Amsterdam stimuleren we mensen met een uitkering wel om vrijwilligerswerk te doen, maar we willen er niet een heel handhavingscircus op loslaten."
Volgens Vliegenthart is daar deels geen geld voor. "En daarnaast is het met onwillige honden slecht hazen vangen. Vrijwilligerswerk is vrijwillig en dat willen we zo houden."
Dat is anders in Rotterdam. Daar is een tegenprestatie voor mensen in de bijstand wel verplicht. Leefbaar Rotterdam-wethouder Maarten Struijvenberg van Werkgelegenheid vindt het belangrijk dat bijstandgerechtigden wat terug doen.
"Een tegenprestatie is geen straf, het is een kwestie van wederkerigheid. Iets terug doen voor je uitkering, daar heeft het in het verleden aan ontbroken. Het is ook belangrijk voor de belastingbetaler, die weet dat in Rotterdam de gemeente iets terugvraagt."
De Rotterdamse Marjolein Groothuizen werkt verplicht als vrijwilliger in een buurtcentrum. "Ik vind het helemaal geweldig. Het voelt niet als een straf, maar als iets doen voor een ander. Als het niet verplicht was, zou ik het ook doen."
"Ik heb een tijd thuis gezeten met een burn-out, en dit voelt als een mooi opstapje. Ik kom weer een contact met mensen, het is dankbaar werk."
Grote vrijheid
Staatssecretaris Klijnsma heeft de gemeenten verplicht om aan mensen met een uitkering een tegenprestatie te vragen.
Ze benadrukt dat gemeenten grote vrijheid hebben en zelf voorwaarden mogen stellen aan de inhoud, omvang en duur van de tegenprestatie. Maar ze roept gemeente wel op zich aan de wet de houden.