De overheid heeft onvoldoende greep op het aftappen van telefoons in strafzaken. Bij de vele telefoontaps die de politie uitvoert, is de leverancier van de afluister-apparatuur nauw betrokken. Maar essentiële informatie over de taps, wordt door diezelfde leverancier niet gedeeld.
Dat schrijven de hoogleraren Peter van Koppen en Bart Jacobs in een brief aan minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie.
Vanavond in Nieuwsuur is Bart Jacobs te gast. Verder de politieke reacties.
Extern bedrijf
Directe aanleiding is de ophef over een verdwenen gespreksopname tussen oud-staatssecretaris Fred Teeven en de - inmiddels door justitie voor corruptie vervolgde - oud-wethouder van Roermond Jos van Rey.
Het aftappen van telefoons gebeurt in de tapkamer van de Nationale Politie in Driebergen, door de afdeling Interceptie en Sensing. Het systeem wordt beheerd door een extern bedrijf, dat onder toezicht staat van technici van de politie. De naam van het bedrijf wordt geheim gehouden.
Voor (...) de Nederlandse overheid vormt het feitelijke tappen gedeeltelijk een zwarte doos - een black box - waarin alleen de leverancier de weg kent.
Hoogleraren Van Koppen en Jacobs deden er onderzoek naar nadat bleek dat het telefoongesprek tussen oud VVD-wethouder Van Rey en toenmalig staatssecretaris Teeven niet was opgenomen. Terwijl Van Rey op dat moment werd afgeluisterd omdat hij verdachte is in een corruptiezaak en verdacht wordt van het lekken uit de benoemingscommissie voor een burgemeester in Roermond.
Toenmalig minister van Justitie Ivo Opstelten liet de Kamer later weten dat er sprake was geweest van een storing in de voeding van het tapsyteem, waardoor er vijftig minuten geen gesprekken zijn opgenomen.
De Kamer nam geen genoegen met het antwoord waarop Opstelten de interne controledienst, de Auditdienst Rijk (ADR), om een onderzoek vroeg.
Daarmee heeft de overheid het volledige zicht verloren op wat er kan gebeuren met taps die ondertussen niet alleen diep ingrijpen in de privacy van de burgers maar ook grote strafrechtelijke consequenties kunnen hebben.
Het radioprogramma Argos liet de hoogleraren Van Koppen en Jacobs naar de zaak kijken. Zij vonden het vreemd dat het externe bedrijf zo weinig kwijt wilde over de storing.
Strafrechtelijke consequenties
Na een gesprek met de onderzoekers van de auditdienst stellen de hoogleraren vast dat zelfs deze interne controledienst niet alle gegevens van het externe bedrijf krijgt. In een brief aan minister Van der Steur luiden de hoogleraren vandaag de noodklok.
Wat de leverancier daar constateert of doet, onttrekt zich aan ambtelijke en democratische controle, en is voor iedereen verder onbekend.
"Voor Interceptie en Sensing en de Auditdienst en derhalve voor de Nederlandse overheid, vormt het feitelijke tappen gedeeltelijk een zwarte doos - een black box - waarin alleen de leverancier de weg kent. Daarmee heeft de overheid het volledige zicht verloren op wat er kan gebeuren met taps die, zoals gezegd, ondertussen niet alleen diep ingrijpen in de privacy van de burgers maar ook grote strafrechtelijke consequenties kunnen hebben", schrijven van Koppen en Jacobs.
"Wat de leverancier daar constateert of doet, onttrekt zich aan ambtelijke en democratische controle, en is voor iedereen verder onbekend."