Morgen presenteert de commissie-Oosting, die onderzoek heeft gedaan naar de bonnetjesaffaire - de deal die Fred Teeven sloot met crimineel Cees H. - haar bevindingen.
Hoe kon het dat een bonnetje van 15 jaar geleden tot een affaire leidde die een minister en een staatssecretaris de kop kostte? En welke vragen moet de commissie-Oosting nog beantwoorden?
In Nieuwsuur zijn vanavond de fractievoorzitters Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) te gast.
Ongewoon
De achtergrond van deze uitzonderlijke deal van Fred Teeven, die een crimineel rijker maakte in plaats van armer, en die de belastingdienst buitensloot, is nog altijd onduidelijk. Op het eerste gezicht een gewone schikking van toenmalig officier van justitie Fred Teeven en een crimineel, Cees H.. De crimineel moest de staat 750.000 gulden betalen, en in ruil daarvoor maakte justitie niet langer jacht op het vermogen van de crimineel. De staat haalde zo geld van een crimineel binnen en voorkwam lange procedures.
Maar de rest van de deal is allesbehalve gewoon. Teeven beloofde namelijk al het geld op de twee Luxemburgse bankrekeningen - waarop justitie jaren eerder beslag had gelegd - over te maken naar Cees H., buiten de belastingdienst om. En daar bovenop regelde Teeven ook dat Cees H. vervroegd werd vrijgelaten uit de gevangenis.
Aan een directeur-generaal van het ministerie vertelde Teeven achter gesloten deuren precies wat hij nog wist. Teeven bevestigde dat er veel meer geld aan Cees H. is overgemaakt dan wat de minister de Kamer vertelde. Een bedrag van 4,8 miljoen werd genoemd. Maar de Tweede Kamer kreeg daar niets van te horen. En Minister Opstelten hield vol dat hij de Kamer goed informeerde toen hij veel lagere bedragen noemde dan de bijna vijf miljoen die aan Cees H. werd overgemaakt.
Vijf miljoen
Dan, in maart dit jaar, onthult Nieuwsuur, alle betalingsdetails van de Teevendeal.
Nieuwsuur krijgt deze betalingsdetails niet van een crimineel, en niet uit politieke hoek. Nieuwsuur gaat zelf op zoek en vindt bij meerdere bronnen binnen het Openbaar Ministerie, het departement en de magistratuur alle betalingsdetails van ‘het bonnetje’.
Ook meldt Nieuwsuur dan dat Teeven al bijna een jaar daarvoor met de directeur-generaal over een bedrag van ongeveer vijf miljoen sprak. Maar het ministerie kiest in een persbericht de frontale aanval op Nieuwsuur, nog vóór de uitzending.
Vlak voor zijn aftreden stuurt minister Ivo Opstelten nog de antwoorden op een honderdtal vragen naar de Kamer. Eén vraag luidt of er toestemming was om het bedrag van 4,7 miljoen over te maken. Een belangrijke vraag, omdat Opstelten en Teeven al die tijd vol hebben gehouden dat er niets mis was met de deal. Maar in de brief luidt het antwoord: "Nee." Er was géén toestemming gegeven om 4,7 miljoen over te maken.
Wel toestemming
Een dag later, op 10 maart 2015, zegt premier Mark Rutte in het debat met de Kamer over de Teevendeal iets heel anders. "Wij kunnen dus de vraag beantwoorden of de deal mocht. Het antwoord is: ja." Rutte houdt vol dat er wél toestemming was.
Ook wordt de premier gevraagd naar een verslag van het gesprek achter gesloten deuren tussen Teeven en de directeur-generaal. Rutte: "Ik kan hierop antwoorden dat er geen verslag is van een gesprek van de directeur-generaal met de staatssecretaris. Er is alleen een persoonlijke aantekening van de directeur-generaal van zijn gesprek met de staatssecretaris. Ik vind het ingewikkeld om zo'n persoonlijke aantekening openbaar te maken."
De Kamer bleef daarmee met belangrijke vragen achter, en steunde daarom unaniem de oprichting van de commissie-Oosting, geleid door oud-Ombudsman Marten Oosting, die morgen met haar antwoorden komt.
