'Medeleven voor Parijs, stilte over Beiroet'

Om 12.00 uur vanmiddag stond de wereld een minuut stil voor Parijs. Maar dat was een dag eerder niet het geval voor het Parijs van het Midden- Oosten: Beiroet. Deze stad werd donderdag getroffen door aanslagen die zijn opgeëist door IS en waarbij zeker 43 doden vielen.

Maar voor Beiroet geen Facebook-acties, geen kaarsjes, geen reactie van Obama. En dat steekt de Libanezen. Vandaar dat ze vandaag geen minuut stilte in acht namen.

Met deze tweet en op de radio probeerde correspondent Sander van Hoorn uit te leggen hoe de Libanezen zich voelen:

Ook in Nederland zijn dezelfde geluiden te horen. Op de Facebookpagina van de NOS wezen bijvoorbeeld opvallend veel mensen op de enorme aandacht voor en de hoeveelheid berichten over Parijs, waarbij de aandacht voor Beiroet mager afsteekt.

De aandacht voor Parijs is inderdaad vele malen groter dan die voor Beiroet. Als je de grote nationale kranten bekijkt, dan zie je dat de Volkskrant, De Telegraaf en NRC Handelsblad elk één artikel over Beiroet hebben geschreven, en over Parijs elk tussen de 21 en 33 stukken hebben gepubliceerd.

In de NRC van vandaag zegt journalist Arjen van Veelen: "Parijs is nu eenmaal Parijs en Parijs is van de hele wereld. Leed vergelijken heeft iets onverkwikkelijk jaloers, alsof je een begrafenisstoet onderbreekt en vraagt waarom men niet huilt om andere doden."

Van Veelen haalt ook de hartenkreet aan van de Libanese blogger en fotograaf Joey Ayoub, die zowel Parijs als Beiroet tot zijn thuissteden rekent en mondiaal medeleven zag voor zijn Parijse vrienden, maar stilte over Beiroet. "Er klinkt een zogenaamd verenigde menselijke stem, maar de meerderheid van de mensheid blijft buitengesloten van de zorgen van 'de wereld'."

Op de website van de NOS verschenen donderdag en vrijdag drie artikelen over de aanslagen in Beiroet.

De teller voor artikelen over Parijs en over Parijs-gerelateerde onderwerpen staat bij het schrijven van dit artikel al op tientallen stukken.

Hoofdredacteur Marcel Gelauff heeft alle begrip voor de reacties die dat heeft losgemaakt. Gevraagd naar een verklaring voor de nieuwskeuze, zegt hij: "Zowel de geografische als de gevoelsmatige nabijheid van Parijs maakt dat de aanslagen in Parijs dichter bij ons publiek staan dan die in Beiroet. Het betreft onze wereld, onze cultuur. Dat maakt het journalistiek gezien veel relevanter. Kijk maar naar alle maatschappelijke en politieke reacties, naar wat het oproept in Nederland. Daar doen we uiteraard verslag van. Daarom volgt de NOS de ontwikkelingen in Parijs nauwgezetter dan die in Beiroet."

Hij zegt dat het grote verschil wel aanleiding is voor discussie binnen de NOS.

Ook in landen zoals Australië en Amerika woedt dit debat. De Libanese journalist Habib Battah wees erop dat er in Australië drie keer zoveel Libanezen wonen als Fransen, maar toch twitterde premier Malcolm Turnbull dat de Australiërs in hun gebeden en gedachten bij de Fransen waren, maar heeft hij Libanon nooit genoemd.

Het gaat niet alleen om het aantal berichten, maar ook om de manier waarop verslag wordt gedaan, schrijft Battah. Er worden bij Parijs andere woorden gebruikt dan bij Beiroet. Bij Beiroet wordt niet sec gesproken over gewonde en dode burgers, maar worden meteen politieke labels gebruikt.

The New York Times zag zich volgens Battah, na boze tweets en posts van lezers, gedwongen de kop over Beiroet een aantal keren aan te passen. Van “Dodelijke explosie treft Hezbollah-bastion” naar “Dodelijke explosie treft Hezbollah-wijk” naar “Dodelijke explosie treft dichtbevolkte woonwijk”.

NOS op 3 citeert Enny Das, hoogleraar Communicatie en Beïnvloeding aan de Radboud Universiteit. Zij legt uit dat mensen pas echt iets kunnen voelen als het psychologisch dichtbij komt. Dit wordt in de psychologie de 'Construal Level Theory' genoemd.

Das: "Nu de aanslagen in Parijs zijn gepleegd, is de psychologische nabijheid enorm. Voor veel Europeanen zijn alle factoren daarvoor van toepassing. Parijs ligt relatief dichtbij, iedereen denkt: goh daar heb ik wel eens rondgelopen. En de Parijzenaren lijken op ons."