Europa worstelt met de migratiegolf die ook in Nederland leidt tot heftige discussie en zorgen. Want wie zijn de asielzoekers? Kan Europa de toestroom nog aan, en wat betekent de komst van al deze mensen voor de Nederlandse samenleving?
Nieuwsuur spreekt vanavond met de asielwoordvoerders van acht politieke partijen over hun visie op de crisis en hun oplossingen. Twan Huys en Mariëlle Tweebeeke ontvangen de politici in Den Haag, tussen de opeengestapelde bureaustoelen van de pas vertrokken ambtenaren in het voormalige ministerie van Sociale Zaken.
Opvang
Overal in Nederland worden sporthallen en vakantieparken omgebouwd tot opvangplaatsen voor asielzoekers. Eén van de meest opvallende opvanglocaties is het voormalige ministerie van Sociale Zaken in Den Haag. Hier worden vanaf aanstaande maandag zo’n 600 asielzoekers gehuisvest.
Angst is een belangrijke in dit debat. Angst voor de ander. En die angst wordt aangewakkerd en ik vind het mijn taak als politicus om angsten serieus te nemen, maar ook mensen die angsten onnodig aanwakkeren.
Den Haag had aanvankelijk het plan om alleen asielzoekers met een verblijfsvergunning op te vangen. Na een dringend beroep van het kabinet op burgemeester Jozias van Aartsen stemde het gemeentebestuur ook in met noodopvang.
Verzet
De emoties in het debat over de opvang van vluchtelingen lopen inmiddels hoog op. In een aantal plaatsen in het land verzetten bewoners zich tegen de komst van opvangcentra.
De politiek zit enorm met de crisis in de maag en is naarstig op zoek naar oplossingen. Voor de politici is het een grote uitdaging. GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman: "Ik zit nu vijf jaar in de Tweede Kamer en ik denk wel dat dit een van de spannendste momenten is die ik als parlementslid heb meegemaakt."
Ik vind dat we op dit moment onvoldoende in controle zijn, geen regie voeren op migratiebeleid. Ik denk dat het bestaansrecht van de Europese Unie op het spel staat.
"Dit is het allerlastigste dossier dat ik als Kamerlid ooit gehad heb", zegt ook D66-Kamerlid Sjoerd Sjoedsma. "Dit is een debat dat niet meer altijd om de argumenten gaat. Het gaat ook om emoties. En heel krachtige emoties, angst is een belangrijke in dit debat. Angst voor de ander. Die angst wordt aangewakkerd en ik vind het mijn taak als politicus om angsten serieus te nemen, maar ook mensen die angsten onnodig aanwakkeren", zegt hij.
"Ik noem de PVV en ik noem de VVD, om die te blijven weerspreken. Om mensen te zien als mens en niet als een groep testosteronbommen, een groep shariazoekers. Dat maakt dit een lastig debat", aldus Sjoerdsma.
Op het spel
VVD-Kamerlid Malik Azmani: "De situatie is ernstig. Ik vind dat we op dit moment onvoldoende in controle zijn, geen regie voeren op migratiebeleid. Ik denk dat het bestaansrecht van de Europese Unie op het spel staat."
Ook SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen ziet de grote uitdaging. "Het is een heel bijzonder moment in de geschiedenis. Hoe je het ook wendt of keert, je zit wereldwijd met 60 miljoen vluchtelingen en dat aantal zal toenemen."
"Oorlog is voor mij eigenlijk altijd heel ver weg geweest. Meer iets vanuit kranten en tv", zegt PvdA-Kamerlid Attje Kuiken. "Nu hoor ik heel veel verhalen van mensen, die een eigen zaak hadden en die is platgebombardeerd, wiens huis weg is, vrouwen die onderweg hun baby’s hebben verloren, kinderen die zijn gestorven op de Griekse stranden. Dat raakt mij. Ik bedoel: ik ben zelf ook moeder."
Alle landen moeten hun verantwoordelijkheid nemen, óók de Oost-Europese landen. Als ze dat niet doen? Ik vind dat er dan sancties mogen volgen.
Failliet
Kuiken heeft kritiek op de Europese aanpak van de vluchtelingenkwestie. "Heel veel landen reageren van 'wij moeten dit probleem alleen oplossen', nog te veel de mentaliteit van ieder voor zich. En ik geloof daar niet in. Die tijd is nu echt voorbij. Het is nu wel vijf voor twaalf."
Kuiken noemt het huidige Europese asielbeleid failliet. "We moeten naar een nieuwe benadering. Dat alle landen hun verantwoordelijkheid moeten nemen, óók de Oost-Europese landen. Als ze dat niet doen? Ik vind dat er dan sancties mogen volgen."
Sjoerdsma vindt het "cruciaal om nu duidelijk te maken dat als wij hier niet uitkomen, als wij deze opdracht niet gezamenlijk aan kunnen gaan, dat heel veel verworvenheden van de Europese Unie op het spel staan. Ik noem het verdrag van Schengen".
Azmani heeft dezelfde vrees. "Ik denk dat het wel ernstig is. Ik vind dat we op dit moment onvoldoende in controle zijn, dus geen regie voeren op migratiebeleid."
Wij vinden dat de opvang in de regio humaner en beter moet worden. Als we dat niet organiseren, blijft die stroom komen.
CDA-Kamerlid Mona Keizer vindt dat het beleid meer gericht moet zijn op opvang in de regio. "Wij in Europa doen steeds alsof het goed is als je alleen maar hier naartoe komt. Maar stel je eens voor dat het hier mis zou gaan en je zou moeten vluchten uit Nederland, dan zou je toch ook liever dicht in de buurt willen blijven in Duitsland of in België in plaats van helemaal naar de andere kant van de wereld."
"Sommige partijen zeggen: het moet vooral in de regio plaatsvinden. Maar ze doen geen boter bij de vis. Ofwel ze leveren niet het geld daarvoor. Wij vinden dat de opvang in de regio humaner en beter moet worden. Als we dat niet organiseren, blijft die stroom komen", zegt Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Optimistisch beeld
Kees van der Staaij (SGP) vond daarom vooral de uitspraak van de Duitse Bondskanselier Angela Merkel onverstandig. "Omdat dat hele positieve van ‘wij regelen het allemaal’ ook een boodschap heeft die wordt opgevat als 'komt u maar hierheen want wij regelen het hier wel'. En dat was eigenlijk het signaal wat we in die omstandigheden niet nodig hadden. Als ik spreek met vluchtelingen hier merk ik dat ze soms een te optimistisch beeld hebben van Nederland."
Etnisch verdeeld
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) maakt zich inmiddels grote zorgen over de onvrede in Nederland. De samenleving is etnisch verdeeld en het huidige immigratievraagstuk zet de verhoudingen verder op scherp, zei Kim Putters, directeur van het SCP, vorige week in Nieuwsuur.
