De Nederlandse samenleving is etnisch verdeeld en het huidige immigratievraagstuk zet de verhoudingen verder op scherp. Dat zegt Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Vanavond in Nieuwsuur een gesprek met Kim Putters en een reportage uit de multiculturele Afrikaanderwijk in Rotterdam. Is daar sprake van een etnische verdeeldheid? En hoe kijkt men daar aan tegen de komst van vluchtelingen?
Bron van conflict
In het laatste Sociaal en Cultureel Rapport van het SCP 'Verschil in Nederland' werden de etnische tegenstellingen in Nederland al "urgent" genoemd. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de tegenstelling tussen autochtonen en allochtonen door meer dan 60 procent van de Nederlanders wordt gezien als een bron van conflicten en problemen. Geen andere tegenstelling, bijvoorbeeld arm-rijk of hoog-laagopgeleid, scoorde zo hoog.
Tweederde van de ondervraagden gaf aan de hoge werkloosheid onder migranten als een probleem te zien, net als het feit dat allochtonen en autochtonen weinig met elkaar omgaan. Bijna 60 procent zei moeite te hebben met "de verschillen in normen en waarden". "Allochtonen die zich niet helemaal Nederlander voelen", werd door de helft van de ondervraagden gezien als een probleem.
Integratieparadox
De integratie van niet-westerse migranten kenmerkt zich volgens SCP-directeur Putters door achterstand en vooruitgang. "Het opleidingsniveau stijgt, meer mensen spreken de Nederlandse taal en er ontstaat langzaam maar zeker een middenklasse onder migranten en hun nakomelingen. Niettemin zijn er nog steeds grote problemen."
Putters noemt het een integratieparadox. "Op papier hebben veel Turken en Marokkanen van de tweede generatie aan de integratiedoelen voldaan. Toch hebben veel van hen geen baan, of ze zijn vervallen in crimineel gedrag. De geslaagde integratie is dus maar broos. Terugval ligt op de loer."
Lessen uit het recente verleden stemmen niet optimistisch, vooral niet waar het de arbeidsparticipatie betreft.
Geen sollicitatie
De werkloosheid is bijna drie keer zo hoog onder niet-westerse migranten dan onder autochtonen. Vooral de werkloosheid van jongeren uit migrantengroepen noemt Putters zorgwekkend. "Ook met gelijke kwalificaties zijn migranten vaker werkloos dan autochtonen."
Putters verwijst naar een recent onderzoek waaruit blijkt dat mensen met een autochtone achtergrond eerder voor een sollicitatie worden uitgenodigd, dan mensen met een allochtone achtergrond, ook al hebben ze gelijke cv's.
"Waar dat aan ligt en of er bewuste discriminatie in het spel is, is moeilijk te zeggen, maar bij allochtonen zakt daardoor wel de moed in de schoenen en dat maakt de binding met de Nederlandse samenleving er niet sterker op", zegt Putters.
Polarisatie
De integratie verloopt dus niet zonder problemen, ook niet bij de tweede generatie die in Nederland is geboren en opgegroeid. Met de recente hoge instroom van nieuwe asielzoekers staan de Nederlandse samenleving en overheid volgens het SCP opnieuw voor een stevige opgave.
"Lessen uit het recente verleden stemmen niet optimistisch, vooral niet waar het de arbeidsparticipatie betreft. Om migranten te laten integreren is een combinatie nodig van sociaal-economisch en anti-discriminatiebeleid, waarbij het soms noodzakelijk zal zijn om specifiek op de nieuwkomer gericht beleid te ontwikkelen", zegt Putters.
Daarnaast dreigt er volgens de SCP-directeur een polarisatie te ontstaan tussen burgers en de politiek. "Veel ontevreden burgers voelen zich op dit moment slecht vertegenwoordigd door degenen die de beslissingen nemen. Door de recente vluchtelingenstroom wordt het gebrek aan vertrouwen in de politiek zichtbaarder."
