Het was de meest ambitieuze poging van de wereldgemeenschap om echt iets te doen aan de ongelijkheid in de wereld: de Millenniumdoelen. Acht internationale afspraken over onder meer de bestrijding van armoede en kindersterfte.
Zo'n beetje al het ontwikkelingsgeld van de rijke landen werden de afgelopen vijftien jaar in de Millenniumdoelen gestopt, met als resultaat dat de extreme armoede inderdaad flink is teruggebracht. Op een grote VN-top in New York geven wereldleiders er de komende dagen een vervolg aan.
Extreme armoede
De top wordt afgetrapt met een bijeenkomst over de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, in jargon: SDG’s, sustainable development goals. Hoofddoel is een einde maken aan extreme armoede in de wereld in 2030.
Heel weinig mensen hadden er uberhaupt vertrouwen in dat we zulke stappen zouden zetten.
Vijftien jaar geleden - op de zogeheten Millenniumtop - sloegen wereldleiders voor het eerst de handen ineen in de strijd tegen armoede. Ze stelden acht Millenniumdoelen vast met een looptijd van vijftien jaar. AIDS, malaria en andere ziekten werden tot doelwit verklaard.
Aan de bestrijding van kindersterfte werd grote urgentie gegeven. En extreme armoede - volgens de officiële definitie betekent dat rondkomen van 1,25 dollar per dag of minder - moest in 2015 zijn gehalveerd.
Tevreden
Dat laatste is gelukt. "Het eindoordeel is positief", oordeelt minister Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) dan ook. "Het is niet zo dat alle Millenniumdoelen gehaald zijn, maar heel weinig mensen hadden er uberhaupt vertrouwen in dat we zulke stappen zouden zetten."
Simone Fillippini, algemeen- directeur van ontwikkelingsorganisatie Cordaid: "Op een aantal punten kunnen we inderdaad tevreden zijn. Dat geldt met name voor niet-politieke doelen zoals onderwijs, zorg en de toegang tot water."
Ik zie dat de armoede in de wereld meer dan gehalveerd is, maar in Afrika is het maar weinig teruggelopen, van 56 naar 46 procent.
Dick Wittenberg, jarenlang Afrika-redacteur voor NRC Handelsblad en tegenwoordig werkzaam voor De Correspondent, bezocht tien jaar geleden het dorp Dickisoni, een doorsneedorp in Malawi, het armste land ter wereld, samen met fotograaf Jan Banning.
Dit jaar keerden ze er terug om te kijken of de Millenniumdoelen verschil hebben gemaakt. “Er is zeker vooruitgang. Tien jaar geleden had je er vier stenen huizen, nu zijn er tweeëntwintig. Veel meer mensen hebben vee. De overheid heeft zich verdienstelijk gemaakt op het gebied van vaccinaties en onderwijs", zegt Wittenberg.
Afrika
Maar hij wijst ook op de grote regionale verschillen. "Ik zie dat de armoede in de wereld meer dan gehalveerd is, maar in Afrika is het maar weinig teruggelopen, van 56 naar 46 procent. De winst zit vooral bij opkomende machten als India en China. De resterende armoede die voor 2030 de wereld uit moet… Dan spreken we vooral over Afrika."
In New York hebben wereldleiders vandaag maar liefst 17 vervolgdoelen goedgekeurd, ruim tweemaal zoveel als de oorspronkelijke Millenniumdoelen, en bijna 170 subdoelstellingen. Die moeten in 2030 zijn gerealiseerd.
To-do-lijst
Teveel, zeggen veel critici, maar Ploumen is het daar niet mee eens. "Armoede kan je niet uitbannen als er geen schoon drinkwater is, als meisjes niet naar school kunnen, als het klimaat niet beter wordt beschermd. Alles hangt met elkaar samen. Dit is een to-do-lijst voor de wereld. Die is niet maakbaar, maar de Millenniumdoelen hebben bewezen wat er mogelijk is."
Met zo’n krentenkakkerige houding is die top in New York, hoe welkom ook, ook enigszins vrijblijvend.
Naar schatting kosten de nieuwe doelen straks twee tot vier biljoen dollar per jaar. Nederland wil ontwikkelingslanden helpen bij het tegengaan van kapitaalvlucht door multinationals, onder meer door belastinginspecteurs te trainen.
Vrijblijvend
Simone Fillippini, Cordaid: "Prachtig, maar dat gaat jaren duren. We hebben ook oplossingen nodig voor de korte termijn, kijk naar al die mensen die op de vlucht zijn voor conflicten."
"Je kan je wel als visionair voordoen en een handtekening onder die doelen zetten, maar bedenk wel dat Nederland nu al jaren nog geen 0,7 procent van het BNP aan ontwikkelingshulp uitgeeft, terwijl we dat wel beloofd hebben. Met zo’n krentenkakkerige houding is die top in New York, hoe welkom ook, ook enigszins vrijblijvend."