ABP, het pensioenfonds voor overheid en onderwijs, heeft deze week alle aandelen Mylan verkocht. Aanleiding is de weigering van Mylan om actief te voorkomen dat spierverslappers van het bedrijf gebruikt worden bij het uitvoeren van de doodstraf door middel van dodelijke injecties.
De van oorsprong Amerikaanse farmaciegigant is sinds maart 2015 in Nederland gevestigd. Diverse investeerders, waaronder ABP, proberen sindsdien de dialoog met het bedrijf aan te gaan. Mylan zou er in hun ogen alles aan moeten doen om te zorgen dat de producten niet worden ingezet voor de voltrekking van de doodstraf.
Tot dusver leverden deze gesprekken niets op. Voor ABP was dit eerder deze week aanleiding om het belang in Mylan terug te brengen tot nul. Het pensioenfonds investeerde tot begin 2015 nog voor 25 miljoen euro en bracht dit bedrag dit voorjaar terug naar 9 miljoen.
Bewijs
Met een beroep op de Virginia Freedom of Information Act is recent concreet bewijs boven tafel gekomen dat de staatsgevangenis in de Amerikaanse staat Virginia Mylan’s middel Rocuronium Bromide - een spierverslapper - op voorraad heeft, bestemd voor gebruik bij aanstaande executies.
Mylan laat in een schriftelijke reactie aan Nieuwsuur weten dat hun product niet op de markt wordt gebracht voor het gebruik bij dodelijke injecties en dat zij een brief hebben gestuurd naar de gevangenis in Virginia. Mylan controleert de distributie niet op voorhand en onderneemt pas actie zodra bewezen is dat het middel wordt gebruikt bij de voltrekking van de doodstrfaf.
Het bedrijf schrijft: 'Mylan heeft direct actie ondernomen door het versturen van een brief aan het Virginia Department of Corrections om de verzekering te krijgen dat het geen Mylan product heeft gekocht voor gebruik buiten het goedgekeurde therapeutische doel. Mylan is in afwachting van een reactie van het Virginia Department of Corrections.'
Geen maatregelen
Anti-doodstraforganisaties zoals Reprieve laten echter zien dat andere farmaceutische bedrijven in staat zijn te voorkomen dat hun medicijnen gebruikt worden bij executies. Het is mogelijk dat farmaceutische bedrijven hun distributiekanaal controleren zodat hun producten en medicijnen niet in gevangenissen terechtkomen waar de doodstraf wordt uitgevoerd.
Volgens advocaat Bart Stapert, specialist in internationale doodstrafzaken, is Mylan het enige farmaceutische bedrijf in de wereld dat geen maatregelen neemt.
“Concurrenten van Mylan hebben die beperkingen wel aangebracht. Die hebben heel duidelijke afspraken gemaakt. Ze hebben contracten afgesloten met leveranciers, zodat die leveranciers niet door kunnen leveren aan gevangenissen. Mylan kan dat ook doen."
Het gaat hier om een bevoegdheid van de EU, dus Nederlandse wetgeving is niet aan de orde.
Moeite
Volgens Stapert laat de praktijk zien dat dit soort afspraken werken. "Meer en meer staten in de VS hebben moeite om deze producten te kopen. Dat is een duidelijk bewijs dat het werkt, want staten kunnen dit product niet meer van concurrenten van Mylan krijgen."
Spoedwetgeving
D66-kamerlid Sjoerd Sjoerdsma had graag gezien dat de dialoog met Mylan zijn vruchten had afgeworpen en dat het bedrijf preventieve maatregelen zou nemen. Nu dit niet het geval is, dringt hij aan op spoedwetgeving die moet voorkomen dat farmaceutische bedrijven hun producten (in-)direct verkopen aan Amerikaanse gevangenissen.
"Het liefst zou ik zien dat de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Mylan weet te overtuigen de exportcontrole veel beter aan te scherpen, maar ik denk dat we in de praktijk niet anders kunnen dan op te roepen tot wetgeving om ervoor te zorgen dat Mylan gedwongen wordt om controles strenger uit te voeren en bindende voorwaarden op te nemen voor distributeurs.
Exportcontrole
Minister Lilianne Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking gaat na of er in Europees verband verscherpte exportcontrole kan komen. 'Het gaat hier om een bevoegdheid van de EU, dus Nederlandse wetgeving is niet aan de orde.'
Het is volgens de minister overigens de vraag of exportcontrole deze zaak kan oplossen. 'Want het middel van Mylan wordt in India geproduceerd en dus niet vanuit de EU geëxporteerd.'
Er loopt inmiddels een zaak van advocaat Stapert tegen Mylan bij het Nationaal Contactpunt voor de OESO-richtlijnen. Het NCP zal bemiddelen tussen Stapert en Mylan om een oplossing te zoeken. Minister Ploumen wil de uitkomst van deze zaak afwachten voordat ze verdere stappen overweegt.
