Een duivels dilemma: IS of Assad

Waar de opmars van IS in Irak wordt gedwarsboomd door een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten, hoeft president Assad in Syrië niet op diezelfde steun te rekenen. De VS besloot IS wel aan te vallen op Syrisch grondgebied, maar probeert tegelijkertijd uit alle macht te voorkomen dat dat in het voordeel is van het Syrische leger.

"De Amerikanen bombarderen wel olie- en gasvelden die in handen zijn van IS", zegt correspondent Sander van Hoorn. "Daarmee raak je ze in hun portemonnee. Op die manier verzwakt IS, zonder dat een andere partij daar direct van profiteert."

President Obama wil koste wat kost voorkomen dat hij schouder aan schouder komt te staan met Assad. "En Obama wil niet betrokken raken in een nieuwe oorlog. Hij wil zijn macht laten gelden via diplomatie en niet met wapens", zegt correspondent Arjen van der Horst in Washington.

Het is een duivels dilemma voor de Verenigde Staten: ze willen IS wel uitschakelen, maar zonder steun aan Assad lijkt dat nu onmogelijk.

Taaier

Van der Horst: "IS blijkt veel taaier dan de Amerikanen dachten. In eerste instantie konden ze de terroristen met bombardementen onder druk zetten. Het bracht ze aan het wankelen, maar inmiddels wankelen ze helemaal niet meer. In plaats daarvan veroveren ze zelfs nieuw gebied."

Dat heeft het Westen aan zichzelf te danken, zegt Van Hoorn. "De westerse landen hebben deze situatie de afgelopen vier jaar zelf gecreëerd. Ze hebben het Vrije Syrische Leger niet geholpen en daardoor is er nooit een serieuze oppositie tegen Assad van de grond gekomen."

Val van Assad

Niet lang geleden hadden de landen in het Westen een belangrijke wens: Assad zien aftreden. Maar daar zitten ze allang niet meer op te wachten. Inmiddels is de situatie in Syrië zodanig verslechterd dat de val van Assad de chaos in het land waarschijnlijk vergroot.

Met de inname van Palmyra staat het Westen opnieuw voor de vraag: ingrijpen of niet? Van Hoorn: "De westerse landen zullen vaker met vergelijkbare situaties worden geconfronteerd. Wat kiezen ze als het straks om Homs of Damascus gaat? En wat als IS Jordanië, Israël en Turkije serieus bedreigt?"

Ingrijpen of niet?

In Amerika wordt al tijden geroepen om 'boots on the ground'. Senator John McCain blijft herhalen dat IS alleen verslagen kan worden als de Amerikanen een grondoorlog voeren. John Kerry, minister van Buitenlandse Zaken, herhaalde maar weer eens dat Amerika nog altijd zoekt naar een diplomatieke oplossing. "Uiteindelijk moeten we toch met elkaar onderhandelen", zei hij vorige week.

De Europese landen houden zich voorlopig buiten de bombardementen in Syrië. Nederland weigert in te grijpen zonder een VN-mandaat. Dat lijkt ver weg: in de Veiligheidsraad ligt Rusland dwars.

Vroeg of laat moet het Westen een keuze maken, voorspelt Van Hoorn. Nooit zal het Westen ervoor kiezen om IS bij te staan. "Dus zal de coalitie ervoor kiezen Assad indirect te helpen. Misschien kan dat net zo goed nu al."