Zijn de problemen bij de Sociale Verzekeringsbank opgelost en verloopt de uitbetaling van het persoonsgebonden budget nu volgens plan? Morgen is het de centrale vraag tijdens het zesde Kamerdebat dit jaar met staatssecretaris Martin van Rijn. De staatssecretaris zegt dat de problemen zijn opgelost, maar de Tweede Kamer is zeer kritisch.
De uitbetaling verloopt chaotisch. Een groot deel van de 250.000 zorgverleners is de afgelopen maanden keer op keer in de problemen gekomen: geen salaris, of veel te weinig, veel te laat. Verkeerde bedragen uit de verkeerde wetten. Soms gaat het twee maanden goed en dan ineens wordt er niets uitbetaald.
Nieuwsuur blikt vanavond terug en vooruit: waarom is het pgb ooit ontstaan en gaat het de huidige bureaucratische en administratieve problemen overleven?
In de twintig jaar dat het pgb bestaat is er altijd discussie geweest.
Hopeloos
Het persoonsgebonden budget bestaat dit jaar twintig jaar. VVD-staatssecretaris Erica Terpstra (VWS) was de stuwende kracht achter de nieuwe manier van zorg inkopen. De beginjaren waren experimenteel, met slechts een paar duizend budgethouders. In 2007 waren er al 100 duizend pgb-houders.
Dineke Kodde is budgethouder van het eerste uur. Al achttien jaar koopt ze de zorg voor haar twee gehandicapte dochters in met een persoonsgebonden budget. “We hebben al een pgb sinds 1997. Daar ben ik tot op de dag van vandaag heel blij mee.”
Over de uitvoering door de SVB sinds 1 januari is ze niet te spreken. “Het is de afgelopen maanden echt hopeloos geweest, daar heb ik gewoon zoveel tijd in moeten steken voordat het goed was. Ik heb denk ik van alle zeven zorgverleners zeker vier keer de contracten op moeten sturen en dan kwamen ze weer terug of waren ze kwijt. Om gek van te worden.”
Altijd gedoe
Jan de Vries zat tussen 2002 en 2010 voor het CDA in de Tweede Kamer. Hij maakte van dichtbij de explosieve groei van het aantal budgethouders mee en de wachtlijsten die daardoor ontstonden. “Er is altijd een pleidooi gehouden om het simpeler te maken en minder bureaucratisch,” zegt De Vries. “In de twintig jaar dat het pgb bestaat is er altijd discussie geweest.”
Frans Oostrik promoveerde in 2008 op een onderzoek naar het pgb. “Er is eigenlijk vanaf het begin gedoe over de pgb-regeling en in toenemende mate is het chaotischer geworden, terwijl de politiek zich voortdurend voorneemt: het moet simpeler.”
Maar van de pgb-regeling werd ook misbruik gemaakt. De fraude met het pgb was voor staatssecretaris Van Rijn aanleiding om de uitbetaling vanaf 1 januari 2015 door de SVB te laten verrichten.
Jan de Vries: “Ik denk dat het misgegaan is in de afgelopen twintig jaar doordat we steeds weer nieuwe regels op nieuwe regels gestapeld hebben. Natuurlijk: fraude moet worden voorkomen en aangepakt, maar dat kun je juist doen door het eenvoudiger te maken. Want die fraude is ontstaan door het systeem zo complex was.”
Ik denk dat we al met zoveel honderden mensen het voordeel hebben gezien van een pgb, dat je dat absoluut niet meer kan terugdraaien.
Meerwaarde
Ondanks de huidige problemen met het pgb willen de betrokkenen graag dat de regeling behouden blijft. Oud-Kamerlid en MEE-directeur Jan de Vries: “Je ziet ook dat er heel veel cliënten zijn die wij ondersteunen die ook twijfelen over de vraag: moet ik nu wel kiezen voor een pgb? Dat is natuurlijk heel erg jammer. Want voor heel veel mensen met een beperking is het juist van grote meerwaarde.”
Volgens budgethouder Dineke Kodde kan de zorg in Nederland niet meer zonder het pgb. “Ik denk dat we al met zoveel honderden mensen het voordeel hebben gezien van een pgb, dat je dat absoluut niet meer kan terugdraaien. Ik zou er zelf niet aan moeten denken. Als mijn dochter Joline geen pgb meer heeft, kan ze niet zelfstandig blijven wonen.”