Nog voordat de Wet Werk en Zekerheid op 1 juli definitief in werking treedt, ligt hij al flink onder vuur. De overheid wil met de WWZ de rechtspositie van flexwerkers verbeteren en het ontslagrecht sneller, goedkoper en eerlijker maken.
Maar voorlopig lijkt de wet in het onderwijs het omgekeerde te bereiken. Met name de veranderingen die de positie van flexwerkers moeten versterken leiden tot veel kritiek, zowel bij werkgevers als werknemers.
In Nieuwsuur vanavond een reportage over de problemen in het onderwijs en gesprekken met (inval)-docenten in het basisonderwijs en op universiteiten. Ton Heerts van de vakcentrale FNV is te gast.
Drie keer invallen
In het basisonderwijs zijn dagelijks duizenden invallers aan het werk die een contract krijgen per keer dat zij een leerkracht vervangen. In totaal mogen zij drie contracten per school afsluiten. Soms is dat een contract voor een halve dag. Daardoor kan door de Wet Werk en Zekerheid een invaller in een paar dagen al aan het maximum van contracten zitten.
Sharona van Zoghel, inval-juf op meerdere basisscholen, krijgt last van deze wet. "Als ik drie dagen voor een school heb gewerkt, mag die school mij een half jaar niet meer oproepen. En in het onderwijs betekent een half jaar bijna een heel schooljaar."
Invalpool
Om te zorgen dat invalkrachten kunnen blijven werken, worden constructies bedacht om invalkrachten toch flexibel in te zetten. Invalpool Pio Personeel werkt aan een invalpool met tweehonderd scholen waarop invallers kunnen worden ingezet. Dat betekent dat invalkrachten straks juist extra flexibel moeten zijn omdat ze bij veel meer verschillende scholen komen te werken. Dat heeft ook gevolgen voor de kwaliteit van het onderwijs omdat kinderen steeds een nieuw gezicht voor de klas krijgen, stelt Matthijs Wesseloo, bestuurder Stichting Protestants-Christelijk Onderwijs.
"Vier procent van de leerkrachten die voor deze pool werkt, komt uiteindelijk vast in dienst. Die leerkrachten hebben straks meer zekerheid. Maar voor de anderen betekent het juist meer onzekerheid, omdat ze minder vaak kunnen ingezet worden", zegt Wesseloo.
Universiteiten
Op universiteiten wordt ook veel gewerkt met flexcontracten, zo'n zestig procent van de werknemers heeft een tijdelijk contract. Daan Wesselman, docent literatuurwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) is er daar één van. "Ik werk nu voor het bedrijf 'UvA Jobservice', die niet onder de cao van de universiteit valt. Op deze manier kan de universiteit docenten en onderzoekers langer op tijdelijk contract laten werken", zegt Wesselman.
Ook de UvA bedenkt dus constructies om werknemers maar geen vast contract aan te hoeven bieden.
Daarnaast heeft de UvA op deze manier veel minder verplichtingen als een werknemer ziek wordt. "Alle risico’s liggen bij de werknemers met tijdelijke contracten." Volgens Wesselman heeft de huidige Flexwet ervoor gezorgd dat tijdelijke werknemers er na drie jaar uit moeten. "Ik heb geen enkele reden om te denken dat de Wet Werk en Zekerheid ervoor zorgt dat tijdelijke werknemers wel vast in dienst komen."
Ik ben al 25 jaar niet van baan veranderd, maar wel van werkgever.
Onderzoeker André Linnenbank is kampioen tijdelijke contracten bij de universiteit. Hij deed 25 jaar op tijdelijke basis onderzoek voor het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Om Linnenbank zo lang mogelijk in dienst te houden, werden er steeds andere constructies bedacht om hem uit te betalen. "Ik ben al 25 jaar niet van baan veranderd, maar wel al meerdere keren van werkgever."
Linnenbank verwacht niet dat de Wet Werk en Zekerheid hier verandering in gaat brengen. Een universiteit krijgt geld per onderzoek en neemt daarom onderzoekers meestal alleen tijdelijk in dienst.
"Tot nu toe lijkt het vooral te leiden tot een ontslaggolf bij de werknemers met een tijdelijk contract." Voor het onderwijs gaan de regels van de Wet Werk en Zekerheid volgend jaar juli in, omdat gebruik wordt gemaakt van de overgangsregeling.