Had bombardement op Rotterdam echt niet voorkomen kunnen worden?
Vandaag is het precies 75 jaar geleden dat Rotterdam werd gebombardeerd, waarbij de binnenstad volledig werd verwoest. Tussen de 800 en 900 mensen kwamen daarbij om het leven.
Historici houden zich nog steeds bezig met de vraag of het bombardement ook anders had kunnen aflopen, of het niet voorkomen had kunnen worden.
In de archieven is een document gevonden met het officiële verzoek van de Duitse bevelhebber Schmidt in Rotterdam om de aanval af te blazen omdat er nog werd onderhandeld. Dat bevel heeft de piloten van de bommenwerpers nooit bereikt.
Volgens historicus Jantje Steenhuis van het Stadsarchief Rotterdam hadden de Duitsers haast met hun opmars door Nederland, na de inval op 10 mei 1940. Ze stuitten op meer weerstand dan ze hadden verwacht en ze vreesden bovendien dat de Engelsen Nederland te hulp zouden schieten.
Het besluit om Rotterdam te bombarderen kwam van de hoge Duitse legerleiding, onder druk van opperbevelhebber van de Luftwaffe, Hermann Göring. Generaal Schmidt kreeg de opdracht het verzet in Rotterdam met alle middelen te breken.
Schmidt stelde Rotterdam in de ochtend van 14 mei een ultimatum van twee uur voor overgave. De Nederlandse opperbevelhebber Winkelman probeerde tijd te winnen door te vragen om een nettere en ondertekende brief.
Uitstel
Intussen stegen in Duitsland al tientallen bommenwerpers op voor het bombardement dat gepland stond om 13.20 uur. Tot twee keer toe stuurde Schmidt telegrammen naar zijn legerleiding om de aanval uit te stellen.
Die gecodeerde berichten moesten via verschillende zendmasten verstuurd worden naar Duitsland en dat kostte tijd. Vanaf de grond kon er ook niet direct contact gemaakt worden met de vliegtuigen.
Tot zijn schrik zag Schmidt om 13.20 uur de zware Heinkel bommenwerpers de stad naderen. Hij liet vanaf het Noordereiland rode lichtkogels afschieten om duidelijk te maken dat de aanval niet doorging. De eerste groep vliegtuigen zag die signalen niet en liet de bommen vallen op het centrum van Rotterdam. Het tweede eskader zag ze wel en boog af.
Capitulatie
"Als de Nederlanders meer haast hadden gemaakt met de capitulatie na het eerste ultimatum had het bombardement mogelijk nog voorkomen kunnen worden", meent Jantje Steenhuis.
De Duitse legerleiding wilde Nederland hoe dan ook op de knieën dwingen en dreigde met een nieuw bombardement op de stad Utrecht. Daarop gaf de Nederlandse bevelhebber Winkelman zich gewonnen en tekende een dag later de capitulatie van Nederland.
Live-uitzending Herdenking Bombardement Rotterdam, 12.55 – 13.40 uur, NPO Nieuws
NOS 75 jaar Bombardement Rotterdam, 19.20 – 19.45 uur, NPO 2 en NOS.nl
