Nergens in Europa wordt zoveel stroom duurzaam opgewekt als in Duitsland. Op mooie dagen produceert het land zelfs meer stroom uit duurzame bronnen dan het verbruikt.
Gemiddeld over een jaar gerekend, is een kwart van alle Duitse elektriciteit groen. Terwijl we in Nederland niet verder komen dan 4,5 procent. En Duitsland wil nog veel verder gaan, de zogeheten Energiewende. In de komende jaren moet de helft van de stroom duurzaam zijn en uiteindelijk moet dat tachtig procent zijn.
In een driedelige serie onderzoekt Nieuwsuur de verschillen in energiebeleid tussen de lidstaten Frankrijk, Duitsland en Polen. Vandaag deel drie over de Energiewende in Duitsland. In Nieuwsuur een reportage over de Duitse Energiewende en Wim Dik is te gast, de voormalig topman van KPN, en voorzitter van EU Powernet.
De Energiewende ging tot nu toe vrij moeiteloos. De opslag die huishoudens op hun stroomprijs moeten betalen om groene stroom mee te financieren, werd geaccepteerd. Zelfs nu ze 38 procent meer betalen dan zes jaar geleden, staat bijna elke Duitser achter het project.
Nu komt de tweede fase, waarin we het systeem moeten omdraaien. Vanaf nu zijn wind en zon de belangrijkste energiebronnen.
Maar een kentering is zichtbaar. Dat ziet ook Patrick Graichen van de denktank Agora die de Energiewende ondersteunt. "De eerste fase was om duurzame stroom in het bestaande systeem te integreren. Nu komt de tweede fase van de Energiewende, van 25 naar 50 procent. Dat betekent dat we het systeem moeten omdraaien. Vanaf nu zijn wind en zon de belangrijkste energiebronnen. En ja, dat brengt uitdagingen met zich mee."
Verzet
De Nederlandse netbeheerder Tennet kent die uitdagingen. In 2009 kochten ze een groot deel van het Duitse stroomnetwerk. Toen al verouderd en ongeschikt voor de ambities. Ongeschikt bijvoorbeeld om de stroom te transporteren die van de nieuwe windparken op zee komt.
Daarom wil Duitsland nieuwe leidingen aanleggen, 800 kilometer lang. Van de windparken in noord-Duitsland, dwars door het land naar de industrie in het zuiden. Maar daar is veel verzet tegen. Burgerinitiatieven tegen het stroomnetwerk schieten als paddenstoelen uit de grond.
In eigen hand
Het verzet is niet het enige dat toeneemt. De kolenprijs is nu zo laag, dat de vervuilende bruinkolencentrales van Duitsland op volle toeren draaien.
Het succesverhaal stokt. Veel burgers willen ondertussen liever hun energievoorziening zelf in de hand nemen. Weg van de grote instituties, het ingewikkelde witwassen van vervuiling. Maar in het idee blijven ze wel geloven.
"Wij zijn voor de Energiewende en voor het stoppen met kernenergie. Maar niet met dit soort hoogspanningsleidingen die uitsluitend bedoeld is om energiehandel te bedrijven. Primair met kolenstroom. Dat is niet de toekomst van Duitsland", zegt tegenstander Bern Herbold.