Arts behandelt terminaal zieke patient vaak onnodig lang

• Mirjam Bartelsman

  verslaggever

Het blijft een moeilijke combinatie: dokters en de dood. Want dokters zijn opgeleid om mensen beter te maken.

Patiënten die terminaal ziek zijn, krijgen toch nog vaak een behandeling, want er zijn steeds meer middelen die mensen niet kunnen genezen, maar die mogelijk hun leven wel verlengen. Dat pakt lang niet voor iedereen goed uit. Volgens een onderzoek van artsenorganisatie KNMG gaat 60 procent van de specialisten onnodig lang door met behandelen.

Te gast in Nieuwsuur is Marcel Levi, bestuursvoorzitter van het AMC.

Training

In juni start een training voor medisch specialisten, huisartsen en verpleegkundigen die vaak te maken hebben met slechtnieuwsgesprekken. Tijdens die training worden artsen direct of via opnames geconfronteerd met terminale patiënten en met de ervaringen van nabestaanden.

Eén van de initiatiefnemers is Geeske Hendriksen. Haar man, Boudewijn Brinkman, stierf in augustus 2013 aan de gevolgen van alvleesklierkanker. Dat voorjaar was Hendriksen nog met hem op vakantie geweest in Turkije. Hij was wel moe, had onder andere diabetes, maar was zeker geen doodzieke man.

Direct na de vakantie, begin mei, bezocht hij een internist. Binnen een paar uur was de diagnose gesteld: onbehandelbare, uitgezaaide alvleesklierkanker, niks meer aan te doen.

Kwaliteit van leven

Hendriksen: "Er is toen meteen besloten om wat je noemt een palliatieve chemokuur te geven. Er is nooit gezegd dat je van zo'n chemokuur doodziek kan worden. Het moest juist de kwaliteit van leven verbeteren. Er is ook niet gezegd: wacht eens even af, denk er nog even over na. Vanaf het moment dat de chemokuur begon is hij 12 weken doodziek geweest. Ik had een man die al die weken totaal out of order was, tot hij op 12 augustus stierf."

Hendriksen realiseert zich heel goed dat haar man ook zonder die chemo was doodgegaan. "Mijn man was ongetwijfeld overleden, misschien nog wel eerder dan nu, maar hij was in elk geval minder ziek doodgegaan."

Moed

Ze besloot haar boosheid om te zetten in een positief initiatief. Samen met een psycholoog en een palliatief arts ontwikkelde ze een training voor medisch specialisten. "Om artsen te leren de moed te hebben om tegen terminale patiënten te zeggen: u wordt niet meer beter, u gaat dood. Ik kan nog een chemokuur geven of een bestraling, maar daar wordt u niet meer beter van. Wacht af, ga eerst eens nadenken wat u wilt."

Hendriksen hoopt dat steeds meer artsen inzien dat er meer is dan louter medisch handelen. "De eed van Hippocrates gaat ook over 'goed sterven' en dat is niet per se een palliatieve chemokuur."