'Het is hier in Zuid-Italië slechter dan in Afrika'

Met boten vol komen ze aan in Zuid-Italië. Honderden per dag. En de meeste migranten uit Afrika verdwijnen dan in de illegaliteit. Ze krijgen te maken met uitbuiting en wonen onder erbarmelijke omstandigheden.

NOS-correspondent Rop Zoutberg was de afgelopen dagen in de hak van de Italiaanse laars, het gebied tussen Bari en Foggia. Daar zijn de afgelopen twee jaar zo’n 320.000 migranten neergestreken. Ze willen een nieuwe toekomst opbouwen. Ze proberen werk te vinden.

Er is vooral werk in de landbouw; de tomatenpluk, paprika’s, aardbeien. De praktijk is echter dat ze tot wel 40 procent minder salaris krijgen dan Italianen. Ze maken lange werkdagen van 10 tot 12 uur en krijgen daar 40 tot 50 euro per dag voor.

Schaamte

Hulporganisaties spreken van een systeem van 'willekeur en uitbuiting of zelfs slavernij' waar de vluchtelingen in terechtkomen als ze eenmaal in Italië zijn. Zelfs als mensen een verblijfsvergunning hebben, worden ze anders behandeld dan de Italianen. De migranten worden wel ‘de onzichtbaren’ genoemd; onmisbaar voor de landbouwsector maar volledig uit het zicht gehouden van de Italiaanse samenleving.

Ze zijn er wel, maar je ziet ze niet.

Rop Zoutberg sprak in het landbouwgebied rond Foggia met Gerard Salou, een jongeman uit Burkina Faso. Omdat hij ook slecht of helemaal niet betaald werd door zijn werkgever, stapte hij naar de politie. Hij klaagde zijn baas aan. Sindsdien wordt Gerard als paria behandeld.

Ook door zijn eigen landgenoten, die liever geen problemen willen. En omdat ze voor hun familie in Afrika de schijn willen ophouden dat het ze goed gaat in Italië. "Niemand van ons was gewend in Afrika om in een krot te leven", zegt Gerard.

"Ik schaam me daarvoor, net als de andere mensen in het getto. Niemand van ons wist dat we als slaven in Europa zouden moeten overleven. Ze schelden je uit: 'zwartkop, bastaard', krijg je de hele dag te horen."

Woedend

De NOS-cameraploeg in Zuid-Italië werd gisteren aangevallen door woedende Afrikanen, die niet gefilmd wilden worden in het getto waar ze wonen. Ze wonen er tijdens de zomermaanden met tienduizenden, dicht op elkaar, onder erbarmelijke omstandigheden. Gerard Salou woont ook in dat getto.

Hij snapt de commotie en begrijpt waarom de migranten daar niet gefilmd willen worden: "Eerder zijn er beelden online gezet en onze familie in Afrika ziet die beelden. We schamen ons. En we komen hier voorlopig niet uit. Het is alsof we in een gevangenis zitten."

Zoutberg en zijn ploeg mochten in een ander vluchtelingenkamp wel opnames maken. "Je gelooft bijna niet dat je in Italië bent. Mensen leven onder takken waar plastic overheen gespannen is. Het bed is een matrasje op de grond. Water, elektriciteit en sanitaire voorzieningen zijn er niet", vertelt hij.

"Mensen proberen zo goed en zo kwaad als het kan te overleven. De winter met veel sneeuw was zwaar. Nu kijken ze uit naar het nieuwe oogstseizoen dat in mei begint. Ze hopen geld te kunnen verdienen voor een betere toekomst. Hoe weinig dat ook zal zijn."

Italië heeft te maken met een ongekende en aanhoudende stroom vluchtelingen. Sinds begin deze maand worden per dag gemiddeld 600 mensen van boten op de Middellandse Zee gehaald. Italië heeft de regiobesturen gevraagd om 6500 plaatsen vrij te maken in opvangcentra. Daar moeten de vluchtelingen een plek krijgen.