'Grenzen in chaotisch Libië lek als een mandje'

"De anarchie in Libië is de ideale springplank voor vluchtelingen die naar Europa willen." Nieuwsuur-verslaggever Jan Eikelboom zag dat het land machteloos staat in de vluchtelingenstroom. "Libië is een doorvoerland", zei Eikelboom in het NOS Radio 1 Journaal.

Wat voor land trof je aan?

"Ik wist niet wat ik zag. Vier jaar geleden, na de val van Kadhafi, was er euforie en de hoop dat het land een democratische rechtsstaat zou worden. Dat was ook mijn verwachting, maar het land ligt letterlijk in puin. Benghazi, de tweede stad van het land, ziet eruit als Aleppo. Er zijn duizenden milities actief en er zijn twee regeringen. Op alle niveaus is het anarchie. Zo rijdt niemand meer met een kentekenplaat, omdat iedere Libiër weet dat de politie er toch niet op let."

Wat betekent dat voor de vluchtelingen?

"Die kunnen hun gang gaan. Mensensmokkelaars maken gebruik van de chaos. De totale anarchie is de ideale springplank naar Europa."

Wordt er helemaal niet gecontroleerd?

"Ik heb een heel klein bootje van de kustwacht gezien, maar dat lag voor anker en was niet bemand. In geen velden of wegen was iemand van de kustwacht te zien. De zeegrens is 2000 kilometer lang en die kunnen ze absoluut niet dichthouden. Het is zo lek als een mandje. Ook de andere grenzen zijn open. Afrikanen kunnen met het grootste gemak via de zuidelijke grens in de woestijn het land binnenkomen. Libië is daardoor een doorvoerland geworden."

Is er wat aan te doen?

"De Libische overheid, voor zover je daarvan kunt spreken met twee regeringen, wil dat het Westen helpt. Bijvoorbeeld door opheffing van het wapenembargo. Op die manier moet het gezag worden hersteld. Het Westen zegt: er zijn al zo veel wapens in Libië, de partijen moeten het daar eerst maar eens met elkaar eens worden. Maar een akkoord is nu niet mogelijk, dus is er een patstelling."

Dus wordt het probleem niet opgelost.

"In Libië zeggen ze: als jullie in het Westen ons niet helpen, komt het probleem vanzelf naar jullie toe."