Het is een topprioriteit van de nieuwe Europese Commissie: de nationale energiepolitiek doorbreken die elke lidstaat afzonderlijk voert. Lidstaten moeten samenwerken en uiteindelijk minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en instabiele leveranciers als Rusland en landen in het Midden-Oosten.
De grote vraag is of dat gaat lukken. Morgen komt de Europese Commissie met een serie voorstellen.
Nieuwsuur spreekt met de verantwoordelijk Eurocommissaris Maroš Šefčovič en de Amerikaanse energie-goeroe Jeremy Rifkin over de toekomst van de Europese energievoorziening.
Technologie
De energie-unie zal steunen op vijf 'pilaren': energie-zekerheid, duurzame energie, efficiency, een interne energiemarkt en onderzoek. De Europese Commissie heeft een speciale commissaris op de ambitieuze plannen gezet: de Slovaak Maroš Šefčovič, die morgen de voorstellen presenteert.
Šefčovič: "We moeten af van de traditionele manier van denken, dat energiepolitiek nationale politiek zou zijn. We hebben een regionale- en Europa brede aanpak nodig. Energieproductie zal geen eenrichtingverkeer van energiecentrale naar de verbruikers zijn. We hebben de technologie om huizen energie te laten produceren."
Nederlanders moeten zich afvragen waar ze over twintig jaar willen staan.
De visie van de commissie leunt zwaar op Jeremy Rifkin, een befaamde Amerikaanse energie-goeroe. Hij schreef het boek The Third Industrial Revolution, waarin hij uiteenzet hoe een combinatie van internet, duurzame energie en modern transport de wereld gaan veranderen.
Rifkin ziet Duitsland als het voorbeeld voor Europa. "Duitsland is nu al bezig aan een ontwikkeling waarbij miljoenen mensen, kleine bedrijven en boeren samenwerken om energie-collectieven te vormen."
Kortzichtige belangen
Hij roept Nederland op om de moderne middelen te omarmen. "Nederlanders moeten zich afvragen waar ze over twintig jaar willen staan. Houden ze vast aan oude technieken, vervuilende energiebronnen en een onhoudbaar economisch model? Ik hoop het niet. Het is duidelijk dat we naar een digitale economie gaan."
Maar kan Europa op één lijn komen? Elk land heeft eigen belangen, eigen contracten met Rusland, en een sterk verschillende energievoorziening. Illustratief is de oproep van de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, vorig jaar om als EU gezamenlijk gas in te kopen bij Rusland. Dat moet voorkomen dat landen tegen elkaar kunnen worden uitgespeeld, zoals nu gebeurd.
Nederland en Duitsland reageerden afwijzend op het idee. PvdA-Europarlementariër Paul Tang vreest dat een Europese energie-unie niet zo makkelijk van de grond zal komen. "Ik ben bang dat politieke kortzichtige belangen in de weg staan, de lobby van grote energiebedrijven die oude technologie moeten vervangen, zal sterk zijn. Polen heeft kolen, Nederland heeft gas, alle EU-landen gezamenlijk zullen de overgang moeten maken naar duurzame energie."
Technologie
Er zijn dus nog behoorlijk wat hordes te nemen, maar volgens Rifkin heeft Europa geen keuze. Er moet meer samengewerkt worden, omdat Europa anders de boot mist. "Er is geen plan B.", zegt Rifkin. "De EU kan de meest concurrerende economie ter wereld worden. De technologie is er klaar voor om een Europees energienet te bouwen en internet te gebruiken om duurzame bronnen zo efficiënt mogelijk te gebruiken."