Ruim zestig procent van de gemeenten heeft de afgelopen jaren bezuinigd op het budget van de gemeentelijk rekenkamer. Dat blijkt uit een enquête van Nieuwsuur. En dat terwijl de begrotingen van de gemeenten dit jaar met 10 miljard zijn toegenomen vanwege de nieuwe taken van de gemeenten.
Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken noemt de uitkomst van de enquête zorgelijk en overweegt de wet aan te scherpen.
Nieuwsuur vroeg aan alle gemeenten hoeveel budget de rekenkamers hebben, en of er meer geld is voor de controle op de extra miljarden die de gemeenten gaan beheren. De voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies Jan de Ridder en minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken reageren vanavond op de uitkomsten van de enquête.
Van de 182 gemeenten die de enquête invulden gaven er 110 aan dat er sinds 2010 is bezuinigd op de gemeentelijke rekenkamer. In sommige gemeenten, zoals Deurne, Menameradiel en West Maas en Waal is het budget zelfs teruggebracht naar nul.
Zorgelijk
Minister Ronald Plasterk reageert geschrokken op de gemeentelijke bezuinigingen. “Ik vind het zorgelijk als er niet goed wordt gekeken door de rekenkamers naar de besteding van al dat extra geld”.
Voorzitter Jan de Ridder van de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies deelt de zorg van minister Plasterk. “Wij wisten wel dat er hier en daar werd gekort, maar deze omvang is echt zorgelijk. Zeker gegeven de nieuwe uitdagingen waar de gemeenten vanwege de nieuwe taken voor staan."
Scherper
Minister Plasterk zegt vanavond in Nieuwsuur dat door het ministerie gekeken wordt of de rekenkamerfuncties ondersteund kunnen worden, bijvoorbeeld door het samenwerken van gemeenten. Als blijkt dat deze maatregelen niet helpen, zal de wet moeten worden aangescherpt. " Je kunt de wet nu nog zo lezen dat je ook alleen een rekenkamerfunctie mag invullen, en als dat er toe leidt dat men helemaal niets doet, dan moeten we die wet scherper maken”.
Vijf gemeenten geven aan dat er dit jaar juist meer geld komt voor de gemeentelijke rekenkamer. Zo trekt de gemeenteraad van Almelo honderdduizend euro extra uit voor de rekenkamer. “De begroting van Almelo stijgt met 90 miljoen euro vanwege de nieuwe taken, op een terrein waar we geen verstand van hebben. En je kan niet van de 35 raadsleden verwachten dat ze meteen genoeg kennis hebben op dit terrein, dus daarom moet de rekenkamer versterkt worden”, zegt raadslid Marike van Doorn uit Almelo.
Budget
Uit het Nieuwsuuronderzoek blijkt verder dat de rekenkamers van 38 gemeenten in 2014 helemaal geen onderzoeken hebben gedaan, dat is 20 procent van de gemeenten die de enquête invulden.
In het Zeeuwse Kapelle is al zes jaar geen onderzoek gedaan door de rekenkamer en er is ook geen budget voor opzij gezet. En dat is ook niet nodig, zegt wethouder Jon Herselman (VVD). "Onze raad heeft er geen behoefte aan, en gebruikt het geld liever ergens anders voor."
Sinds 2006 is het voor gemeenten verplicht om een rekenkamer te hebben. Ze krijgen een budget om onderzoek te doen naar het gemeentelijk beleid en daarmee de gemeenteraad te helpen om het college van burgemeester en wethouders te controleren.
Vanaf 1 januari 2015 hebben gemeenten op het terrein van de maatschappelijke ondersteuning, de jeugdzorg en de Participatiewet er nieuwe taken en verantwoordelijkheden bijgekregen. Voor de uitvoering van deze nieuwe taken, krijgen gemeenten er dit jaar totaal 10,4 miljard euro bij.