Huurwoningen schaarser door meer vluchtelingen
Hugo van der Parre
Researchredacteur
Ruim een kwart van de gemeenten voorziet dit jaar problemen met de huisvesting van asielzoekers. Er komen meer vluchtelingen naar Nederland en omdat er oorlog in hun land is, mogen ze vaker (voorlopig) blijven.
Gevolg is dat de wachttijd voor iedereen die op een wachtlijst voor een sociale huurwoning staat, oploopt. Dat zeggen de gemeenten in antwoord op vragen van de regionale omroepen en de NOS. Voor het onderzoek zijn alle 393 gemeenten benaderd, 326 deden mee.
Meer vluchtelingen
Elke gemeente is verplicht naar verhouding van het aantal inwoners een aantal vluchtelingen te huisvesten. Dat lukt de ene gemeente beter dan de andere. Dat heeft vooral te maken met het beschikbare aanbod van sociale huurwoningen.
Aedes, de landelijke branchevereniging van woningcorporaties in Nederland, zegt dat er een toenemende spanning op sociale huurmarkt is. Er is nauwelijks doorstroming, corporaties verkopen een deel van hun woningvoorraad en er worden minder huurwoningen gebouwd.
Vorig jaar kwamen er ruim 25.000 asielzoekers naar ons land, 10.000 meer dan het jaar daarvoor. De meesten komen uit Syrië, Eritrea en Somalië. Veel van hen mogen op humanitaire gronden (voorlopig) blijven en moeten vanuit een asielzoekerscentrum in gewone woningen geplaatst worden.
Verdubbeling
In de eerste helft van 2014 moesten gemeenten 6500 vluchtelingen huisvesten. Dat lukte toen nog voor ruim 91 procent van de asielzoekers. Voor komend jaar krijgen sommige gemeenten te maken met meer dan een verdubbeling van dat aantal. In de eerste helft van 2015 moeten de gemeenten 14.000 statushouders, dat zijn asielzoekers die (voorlopig) in Nederland mogen blijven, een woning geven.
Het vinden van een woning was al niet eenvoudig: uit cijfers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, het COA, blijkt dat op 1 januari de gemeenten duizenden woningen tekortkwamen. Gevolg is dat er eind vorig jaar ruim 11.000 statushouders in AZC’s op de wachtlijst voor een woning stonden. Daar komen dit jaar dus nog eens vele duizenden nieuwe vluchtelingen bij.
Woningmarkt
Gemeenten zeggen dat het steeds moeilijker wordt (.pdf), omdat er al lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen zijn. In een stadje als Hulst in Zeeuws-Vlaanderen gaat het bijvoorbeeld om 300 wachtenden. Almere zegt dat de wachttijd voor een sociale huurwoning nu ruim zes jaar is. Andere gemeenten geven aan dat er geen woningen zijn, omdat de huidige bewoners honkvast zijn of omdat de meeste inwoners een koophuis hebben.
Het kost steeds meer moeite om de vergunninghouders gespreid over de stad te plaatsen in sociale huurwoningen. Dat komt door enerzijds door de stagnatie op de sociale woningmarkt door de economische crisis en anderzijds de grote toename aan vergunninghouders.
Daarnaast speelt dat statushouders niet de enige voorrangsgroep is op de woningmarkt. Er zijn ook nog mensen met een medische indicatie of mensen die moeten verhuizen door stadsvernieuwing. Tel daarbij mensen met psychische problemen, ex-detineerden, gehandicapten en ouderen die vanuit instellingen verhuizen naar sociale huurhuizen en iedereen begrijpt dat er dan grote spanningen in die markt ontstaan, laat een woordvoerder van Aedes weten.
Als gemeenten gevraagd wordt om asielzoekersgezinnen onder te brengen lukt dat meestal nog wel. Maar vaak gaat het om (jonge) alleenstaande mannen. Daar zijn geen woningen voor, terwijl tegelijkertijd ook autochtone jongeren om dat soort goedkopere huizen vragen.
