Helft energietoeslag nog niet uitgekeerd in vier grote steden

• Robert Kosters

De vier grote steden hebben de energietoeslag, ruim twee maanden na de aankondiging, nog maar aan de helft van de mensen die er recht op hebben uitgekeerd, blijkt uit een rondgang van de NOS. Minimahuishoudens die bekend waren bij gemeenten kregen de energietoeslag veelal automatisch al op hun rekening. De mensen die zelf een aanvraag hebben ingediend wachten nog op hun geld.

Bij mensen die nog niet in de systemen staan, duurt het verwerken van de aanvraag langer omdat nagegaan moet worden of ze recht hebben op de toeslag. Aanvragers moeten kunnen aantonen dat ze een huis hebben, een energiecontract en dat ze niet te veel inkomen hebben. Daklozen en studenten hebben geen recht op de toeslag. De mensen die er wel recht op hebben zijn veelal 'werkende armen', mensen die wel werken, maar toch onder het minimuminkomen uitkomen. Vaak zijn het zzp'ers. De grote steden verwachten in de komende twee maanden het gros van deze aanvragen te kunnen afhandelen.

Wantrouwen

Het bereiken van de groep die nog niet in beeld is, blijft een uitdaging. Een bekend probleem bij regelingen om minimahuishoudens te helpen, juist degenen die dit het hardst nodig hebben, is dat grote groepen er geen gebruik van maken. Omdat ze er niet van weten of de overheid wantrouwen, bijvoorbeeld door de toeslagenaffaire.

Anne Monpellier uit Rotterdam is bang dat ze iets verkeerds invult en uiteindelijk geld terug moet betalen. Daarom maakt ze voor het aanvragen gebruik van de hulp van Huib in een weggeefwinkel in Rotterdam:

Ook kan het liggen aan de aanmeldprocedure. Den Haag kampte bijvoorbeeld enkele dagen met een storing in het aanmeldsysteem. Dat is inmiddels opgelost, en de gemeente moedigt iedereen aan om zich alsnog te melden, zo laat de woordvoerder weten.

In maart besloot het kabinet om aan alle mensen met een inkomen tot 120 procent van het minimuminkomen een energietoeslag uit te keren van 800 euro. Een aantal gemeenten was terughoudend met uitbetalen, omdat ze bang waren geld tekort te komen. Daarom trok het kabinet eind april 175 miljoen extra uit voor de eenmalige energietoeslag van 800 euro. Minister Schouten voor Armoedebeleid ging ervan uit dat gemeenten met het extra geld alle minima konden en gingen helpen.

Verschillende grenzen

Gemeenten hanteren verschillende grenzen voor wie in aanmerking komt voor de toeslag. Het kabinet gaat ervan uit dat iedereen die een inkomen heeft tot 120 procent van het minimuminkomen een toeslag krijgt. Maar er zijn nog altijd gemeenten die ervoor kiezen om slechts tot 110 procent van het bijstandsniveau uit te keren, bijvoorbeeld de gemeente Vlissingen en de gemeente Eemsdelta.

Bij de grote vier steden zijn er ook grote verschillen. Zo legt Amsterdam de lat op 120 procent, Utrecht op 125 procent, Den Haag bij 130 procent en Rotterdam op 140 procent. Rotterdam kon dit mede doen door een eenmalige schenking van maximaal 15 miljoen euro van stichting De Verre Bergen. Den Haag kiest ervoor om de toeslag te verhogen tot 900 euro per huishouden.

De energietoeslag wordt toegekend als bijzondere bijstand en wordt over de gemeenten verdeeld via het gemeentefonds. Gemeentes mogen het bedrag dat ze krijgen, besteden zoals ze willen en hoeven er geen verantwoording over af te leggen bij het Rijk. In theorie zouden ze het bedrag ook aan andere dingen kunnen besteden, zo erkent de woordvoerder van minister Schouten.

"De minister rekent er echter wel op dat gemeenteraden erop toezien dat het geld op de goede plek terechtkomt", laat haar woordvoerder weten.

Een bijkomend voordeel van de energietoeslag is dat gemeenten zo een groep armen in beeld krijgen, die ze eerder niet konden bereiken. Omdat het bij de energietoeslag om een relatief groot bedrag gaat en ook nog vrij besteedbaar is, komen er in sommige steden meer mensen op af dan op andere regelingen.

Wasmachine

In Rotterdam maakt gemiddeld 50 procent van de mensen die recht hebben op een extra regeling, bijvoorbeeld om een wasmachine aan te schaffen als de oude kapot is, er gebruik van, maar inmiddels heeft ruim 60 procent de energietoeslag gekregen of uitgekeerd.

Mensen kunnen tot het einde van dit jaar een aanvraag voor de energietoeslag indienen bij hun gemeente. De exacte einddatum verschilt per gemeente.