Kind in Italië moet achternaam moeder kunnen krijgen, politiek nu aan zet

Kinderen in Italië moeten voortaan de achternaam van hun moeder kunnen krijgen. Dat heeft het Constitutioneel Hof bepaald. Nu krijgen kinderen nog automatisch de achternaam van hun vader, tenzij die een kind niet erkent. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens sprak Italië hierop al eerder aan, maar met die uitspraak heeft de politiek niets gedaan.

Het is discriminerend en schadelijk voor de identiteit van een kind, oordeelde het Italiaanse hof, en in strijd met het gelijkheidsbeginsel. Het is tegen de grondwet en ook in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

De regel moet worden dat het kind de achternaam van beide ouders krijgt - dat kan nu ook al - in een volgorde die de ouders zelf bepalen, of de achternaam van een van beide ouders.

Sterk signaal

"Een historische uitspraak", zegt minister Elena Bonetti van Familiezaken en Gelijke Kansen. "Eindelijk wordt in overeenstemming met de grondwet bepaald dat in het familierecht de man niet meer boven de vrouw mag worden gesteld", zegt ze in de krant Corriere della Sera. "Nu is het parlement aan zet."

Bonetti zet zich al langer in tegen discriminatie van meisjes en vrouwen in het familierecht en ziet dit als extra zetje dat het parlement nodig heeft om dit vast te leggen in de wet. "Dit is een zeer krachtig signaal."

De Italiaanse traditie is gericht op het voortzetten van de mannelijke lijn. "De achternaam is onderdeel van iemands identiteit en persoonlijke geschiedenis. Dat kunnen we voortaan ook in de vrouwelijke lijn doorgeven", aldus Bonetti.

De zaak werd aangespannen door een stel uit Lucca, in Toscane. Ze kregen twee kinderen voordat ze trouwden en die kregen de achternaam van hun moeder. Na hun huwelijk kwam er een derde zoon, maar die mocht niet dezelfde achternaam krijgen als zijn twee broertjes. De rechtbank wees hun verzoek af, waarna ze in beroep gingen.

Uiteindelijk kwam de zaak bij het Constitutioneel Hof, waar ook een vergelijkbaar geval werd behandeld, van een stel uit Bolzano (in Zuid-Tirol in het noorden van het land), dat een zoon de naam van zijn moeder wilde geven, omdat ze die beter vonden passen. Het paar was niet getrouwd.

Al in 2006 schreef het Constitutioneel Hof dat het automatisch toekennen van de achternaam van de vader "de erfenis is van een patriarchale opvatting over het gezin" en dat het "niet langer in overeenstemming is met de grondwettelijk bepaalde gelijkheid tussen man en vrouw". Het hof drong er bij het parlement op aan de regels te wijzigen, maar dat gebeurde niet.

In 2016 werd bepaald dat een kind een dubbele achternaam kan krijgen. Twee jaar daarvoor echter veroordeelde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens Italië al omdat het een Europees recht is dat een kind de achternaam van de moeder kan krijgen. Ook dat legde de Italiaanse politiek naast zich neer. Pas nu is de beslissing gevallen.