Netelenbos: had men naar mij geluisterd, dan hadden we nu gereden

Oud-minister Netelenbos denkt dat als haar collega's in het kabinet Kok II, en met name premier Kok en minister van Financiën Zalm, naar haar hadden geluisterd, er nu een hogesnelheidstrein van de NS had gereden. De voormalige minister van verkeer zei dat voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.

Volgens Netelenbos zat er toekomst in het voorstel van de NS om samen met Schiphol en KLM de hsl te exploiteren. Maar Kok en Zalm wilden de opdracht niet onderhands aan deze 'Oranjecombinatie' gunnen omdat de openbare aanbesteding al was begonnen.

Zalm zei daarover vanmorgen: "Die Oranjecombinatie kwam voor mij uit de lucht vallen." Hij noemde het voornemen van Netelenbos "onverstandig" omdat de betrouwbaarheid van de overheid erdoor in het geding zou komen. "Je gaat niet zomaar een openbare aanbesteding stilleggen." Uiteindelijk koos premier Kok voor het standpunt van Zalm.

Nonsens

De NS moest dus net als andere bedrijven meedoen met de aanbesteding. Het bod van de NS aan de overheid was 178 miljoen euro voor de opdracht. Vaak wordt gezegd dat door dit hoge bedrag de NS zijn toevlucht moest nemen tot goedkope treinen.

Maar Netelenbos noemde dat voor de enquêtecommissie "echt baarlijke nonsens". Zij vindt dat dat beeld ten onrechte is neergezet door de NS en door vakbond FNV.

"De NS was en is geen armlastig bedrijf. Dit is het wegdrukken van je verantwoordelijkheid dat je bij het bestellen van je treinen te grote risico’s hebt genomen. De overheid heeft die treinen niet besteld en mocht zich er zelfs niet mee bemoeien."

Geen trek

Netelenbos zei dat geld nooit het probleem kan zijn geweest. Goede treinen gaan langer mee en zijn daardoor gemiddeld per jaar goedkoper, rekende ze voor. De wensen van de NS voor het ontwerp van de trein klopten volgens haar niet. "Gerenommeerde bouwers hadden geen trek in de opdracht."

De treinen, uiteindelijk gemaakt door het Italiaanse Ansaldo Breda, waren zo slecht dat er onderdelen afvielen en dat ze niet bestand bleken tegen winterweer. Ze werden al na ruim een maand uit de dienstregeling genomen.