Is jarige Joe Biden (81) te oud om nog een keer president te worden?

• Sarah Bronkhorst

  redacteur Bureau Washington

De Amerikaanse president Joe Biden viert vandaag zijn 81ste verjaardag, te midden van zijn campagne voor een tweede presidentstermijn in 2024. Zijn leeftijd is de achilleshiel in de verkiezingsrace. Bijna driekwart van de Amerikanen vindt Biden te oud voor het presidentschap, blijkt uit peilingen.

Biden is drie jaar ouder dan zijn belangrijkste Republikeinse tegenstander, Donald Trump (78). Ondanks dat relatief kleine leeftijdsverschil lijken Amerikanen zich meer zorgen te maken over Bidens leeftijd. Presidentskandidaat voor de Republikeinen Nikki Haley speelt daar handig op in: ze pleit voor maatregelen zoals termijnlimieten en competentietoetsen voor politici boven de leeftijd van 75. Meer dan driekwart van de bevolking is het eens met dat soort maatregelen.

Bidens leeftijd is daarnaast mikpunt in tal van memes en bij komieken. Comedygroep Capitol Comedy in de staat Maryland heeft bijvoorbeeld een hele show gewijd aan grappen over de bejaarde president. In de hoofdrol als Biden opent acteur Trevor Keyfauver de show met het lied How to Keep My Brain Alive. Keyfauver vertelt na een voorstelling over het persifleren van de president. "Biden is een dankbaar persoon om te persifleren. Hij maakt aan de lopende band blunders en is onbedoeld komisch", zegt hij.

Keyfauver als Biden:

Bezoekers kunnen lachen om de grappen, maar zien ook de ernst van de zaak. Een bezoeker zegt in de pauze dat "politici ook een kans moeten geven aan jong talent, in plaats van de macht houden tot ze bejaard zijn".

Gerontocratie

Amerikanen spreken steeds vaker van een zogenoemde gerontocratie, een land bestuurd door ouderen. De gemiddelde leeftijd in de Senaat is nu 64 jaar en gezondheidskwalen van oudere Congresleden worden steeds vaker zichtbaar, ook voor het oog van de camera's. Deze zomer viel senator Mitch McConnell (81) twee keer compleet stil tijdens persconferenties. De hoogbejaarde senator Dianne Feinstein was voor haar overlijden in september regelmatig verward en miste daardoor belangrijke stemmingen.

Ouderdom lijkt vooralsnog voor Amerikaanse politici geen reden om af te treden. Zo wil oud-voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi (83) nog niet aan haar pensioen denken; ze staat komend jaar opnieuw op het stembiljet bij de Democraten.

De cover van tijdschrift New Yorker vorige maand met Trump, McConnell, Pelosi en Biden:

Bij de Republikeinen mengen jongere politici zich in de race voor het presidentschap, zoals Vivek Ramaswamy en Nikki Haley. Bij de Democraten zijn er juist geen jongere kandidaten te vinden die zich presenteren als alternatief voor Biden. Molly Reynolds, expert bij non-profitorganisatie voor openbaar bestuur Brookings Institution, noemt hier een aantal redenen voor. "Biden heeft de naamsbekendheid, hij heeft bewezen dat hij het kan opnemen tegen Trump en hij heeft vijftig jaar ervaring."

Die ervaring vertaalt zich vaak in het vermogen om veel geld op te halen voor campagnes. Dat is een belangrijk aspect in de Amerikaanse politiek. Reynolds: "Politici beschermen hun machtspositie door veel donaties te ontvangen. Dat maakt mensen zoals McConnell en Pelosi zo machtig: zij zijn extreem succesvol in fondsenwerving."

Jongere politici moeten daardoor opboksen tegen een oude garde die veel meer geld in de kas heeft, legt ze uit. Bovendien is het een ongeschreven regel om geen presidentscampagne te voeren tegen een zittende partijgenoot. Maar zelfs bij de Democraten nemen zorgen toe vanwege Bidens leeftijd. David Axelrod, een adviseur van de Democratische oud-president Obama, ziet Bidens leeftijd als een van de grootste obstakels richting een eventuele herverkiezing.

Partijgenoot Simon Rosenberg blijft loyaal aan Biden. Rosenberg was dertig jaar lang strateeg voor de Democraten en had bij de partij aanzienlijke invloed op de campagnevoering. Volgens hem heeft Amerika juist nu een oudere leider nodig: "De nadelen van Bidens leeftijd zijn overduidelijk. Maar juist door zijn jarenlange ervaring en leeftijd heeft hij tien jaar aan wetgeving in twee jaar kunnen doorvoeren."

Keuzevrijheid

Door beperkingen, zoals een leeftijdslimiet voor politici, komt volgens hem de keuzevrijheid van kiezers in de knel. Rosenberg: "Mensen kiezen wie ze willen, ook al zijn dat oudere leiders. Het wegnemen van die keuze zou in tegenspraak zijn met de manier waarop de Amerikaanse democratie werkt."

Toch is Rosenberg optimistisch over de toekomst. "In de komende jaren zal er een enorme politieke aardverschuiving plaatsvinden. Beide partijen zullen op den duur ruimte moeten bieden aan jonge leiders. Dit proces is al bezig, maar nog niet zo snel als sommigen zouden willen."