Oekraïense aanvallen op Koersk-regio laten Russen niet onberoerd

• 

  Geert Groot Koerkamp

  Correspondent Rusland

Door de Oekraïense inval in de Russische provincie Koersk hebben honderdduizenden Russen voor het eerst de gevolgen van de jarenlange oorlog tegen Oekraïne aan den lijve ondervonden. Volgens de Russische autoriteiten zijn inmiddels meer dan 130.000 inwoners uit het grensgebied met Oekraïne geëvacueerd naar veiligere oorden. Er lijkt voor hen vooralsnog geen perspectief op een snelle terugkeer naar huis.

Ongeveer 20.000 inwoners van de provincie Koersk zijn ondergebracht in de Russische hoofdstad Moskou. De meesten bivakkeren dichter bij huis: in de regionale hoofdstad Koersk en aangrenzende regio's, in schoolgebouwen, sportzalen, tenten, treinwagons, bij vrienden of familie, of in inderhaast gehuurde flats, dat laatste vaak tegen exorbitante prijzen.

Veel mensen zijn na de Oekraïense aanval op eigen houtje gevlucht uit hun huizen, vaak halsoverkop, op slippers of kousenvoeten, soms zelfs zonder paspoort. Sommigen klagen dat de plaatselijke autoriteiten op dat moment al in geen velden of wegen te bekennen waren en voelen zich in de steek gelaten. Veel huisdieren werden noodgedwongen aan hun lot overgelaten.

Onvoorbereid

Een rode draad in de verhalen die tot dusverre zijn opgetekend is dat vrijwel niemand hierop was voorbereid en rekening had gehouden met een mogelijk overhaast vertrek. Zelfs voor de Russen die vlakbij de Oekraïense grens woonden leek het oorlogsgeweld - en de gevolgen daarvan voor miljoenen Oekraïense burgers - ver weg en niet iets waar ze zich zorgen over maakten.

Voor de meeste Russen geldt dat nog steeds. De televisie bericht routinematig over de 'speciale militaire operatie', steeds over succesvolle Russische aanvallen en grote verliezen aan Oekraïense zijde. Eerder kwamen die berichten van het front in Oost-Oekraïne, nu ook uit Koersk, maar voor de meeste kijkers is daarmee niets wezenlijks veranderd. In het straatbeeld van grote steden als Moskou of Sint-Petersburg gaat het leven dan ook zijn normale gang, zo lijkt het.

Toch blijkt uit opiniepeilingen dat de gebeurtenissen in Koersk, ondanks die uiterlijke kalmte, veel Russen niet onberoerd laten. Een recente peiling laat zien dat het aantal Russen dat onder vrienden en kennissen onrust bespeurt de laatste weken aanmerkelijk is toegenomen. En zoekmachines laten zien dat op internet intensief wordt gezocht naar informatie over de situatie in Koersk.

In de regio Koersk heeft Oekraïne meerdere strategisch gelegen bruggen opgeblazen, waaronder deze:

De staatstelevisie besteedt de nodige aandacht aan de vluchtelingen uit Koersk en de manier waarop zij worden opgevangen en toont uitgebreid hoe Poetin met regionale leiders overleg voert over financiële compensatie voor de getroffenen. Die kunnen in theorie rekenen op een bedrag van omgerekend 150 euro. Dat bedrag valt voor de meesten in het niet bij de geleden verliezen. Het geld ook daadwerkelijk innen blijkt niet zelden problematisch.

Het blijft onduidelijk hoe Rusland militair zal reageren op de inname van Russisch grondgebied door het Oekraïense leger. Het door Oekraïne gecontroleerde gebied kan in de komende dagen nog verder worden uitgebreid, als het de Oekraïense troepen lukt een onbekend aantal Russische troepen in de tang te nemen, na de verwoesting van drie strategisch belangrijke bruggen over de rivier Sejm.

Of en in hoeverre Rusland extra troepen en materieel naar Koersk zal sturen is vooralsnog onduidelijk. Op de Russische televisie is al gesuggereerd het bezette gebied te ontruimen en te bombarderen, om de Oekraïners te verdrijven.

Drones en raketten

Intussen blijft Oekraïne elders Russisch grondgebied aanvallen met drones en raketten. Eerder deze week vond een van de grootste droneaanvallen tot nu toe plaats. Rusland meldde 45 neergehaalde drones, waarvan pakweg de helft in de aan Koersk grenzende provincie Brjansk. Elf drones die onderweg waren naar Moskou werden neergehaald op tientallen kilometers van de hoofdstad.

Een andere drone werd uit de lucht geschoten in de omgeving van Moermansk in het hoge noorden, op 1800 kilometer van de Oekraïense grens. In de zuidelijke provincie Wolgograd troffen drones een militair vliegveld en in de aangrenzende provincie Rostov was een olieopslagplaats het doelwit, wat leidde tot een felle uitslaande brand die al dagenlang woedt.

In een haven aan de Straat van Kertsj, tussen de Krim en het Russische vasteland, werd een schip met volle brandstoftanks tot zinken gebracht, vermoedelijk met een raket. Hoewel Oekraïne doorgaans zwijgt over droneaanvallen, heeft Kyiv wel de verantwoordelijkheid opgeëist voor deze laatste aanval.

Westerse wapens en veel terreinwinst, het begin van het Oekraïense offensief van dag tot dag: