Wie krijgt volgende week donderdag de voorzittershamer van de Tweede Kamer in handen? In de wandelgangen doen drie namen de ronde: het relatief onbekende VVD-Kamerlid Roelien Kamminga (45), GroenLinks-PvdA'er Tom van de Lee (59) en het even oude PVV-Kamerlid Martin Bosma, die in 2016 en 2021 al geprobeerd heeft deze prestigieuze baan te bemachtigen.
De verkiezing van hét gezicht van het parlement gaat in stapjes. Vandaag was de eerste stap met de definitieve goedkeuring van de profielschets, een A-4tje met 15 stevige voorwaarden.
De nieuwe voorzitter moet bijvoorbeeld "vernieuwingsgezind" zijn, "een groot draagvlak" hebben en "boven de partijen staan". Ook is het de bedoeling dat de voorzitter "sociale en contactuele vaardigheden", "managementcapaciteiten" en "gevoel voor de ontwikkelingen in de samenleving" heeft en goed kan samenwerken met de ambtelijke top.
De drie Kamerleden in beeld
- ANP
Martin Bosma (PVV) zit 17 jaar in de Tweede Kamer - ANP
Roelien Kamminga (VVD) zit twee jaar in de Tweede Kamer - ANP
Tom van der Lee (GL/PvdA) zit 6 jaar in de Tweede Kamer en heeft als ondervoorzitter vaak debatten geleid
Stap twee wordt de komende dagen gezet: dat is het schrijven en wereldkundig maken van de sollicitatiebrief. PVV-Kamerlid Bosma zei op de verkiezingsavond van 22 november dat hij "eigenlijk meer in de wieg was gelegd" als Kamerlid, wat hij al 17 jaar is. Hij zou er wel nog een nachtje over slapen. Dit weekend hakt hij een knoop door, zei hij dinsdag bij RTL.
De twee andere mogelijke kandidaten hullen zich helemaal in stilzwijgen. Van der Lee wil er desgevraagd niets over kwijt. Raar is het niet dat zijn naam rondzingt, zeggen ze bij zijn partij. Hij kreeg aanzien als voorzitter van de enquêtecommissie Groningen en is lid van de tweede partij. Ook hij heeft volop ervaring. Hij is sinds 2017 Kamerlid en was jarenlang hoofd voorlichting van GroenLinks en naaste adviseur van de partijleiders Paul Rosenmöller en Femke Halsema.
Kamminga is pas twee jaar Kamerlid, na een lange ambtelijke carrière. Ze zit net als haar mogelijke concurrenten in het dagelijks bestuur van de Kamer en is nu zelfs tijdelijk voorzitter. Ze heeft laten zien dat ze een debat in goede banen kan leiden.
Op donderdag 14 december volgt stap 3: de stemming. Die is geheim.
Wie de meeste kans maakt, is nog moeilijk te zeggen. De meeste partijen willen op nog niet kwijt wie hun favoriet is. Het ligt voor de hand dat de leden van partijen met een eigen kandidaat die naam op het stembriefje zullen schrijven. Maar wat gebeurt er als die in de eerste ronde afvalt? Gaan partijen als de VVD, NSC of BBB de Tweede Kamer met Van der Lee aan een linkse voorzitter helpen?
Spannend
Of wordt voor het eerst een PVV' er voorzitter? Aan de kwaliteiten van het voorzitterschap van Bosma - strak, onpartijdig en met gevoel voor humor - zal het niet liggen.
Aan Bosma kleven andere bezwaren, zo is te horen in de wandelgangen. Hij heeft bijvoorbeeld geen afstand genomen van de opmerking van Wilders over het "nepparlement" en zijn partij wil hoofddoeken in het parlement verbieden. Sommige Kamerleden vragen zich af of Bosma met deze achtergrond wel een 'goede vertegenwoordiger' kan zijn in binnen- en buitenland, zoals de profielschets ook voorschrijft.
Volgende week donderdag zal het in ieder geval spannend worden. En misschien gaat het ook wel even duren. In 2021 namen de Kamerleden inclusief pauzes ruim 8 uur voor één stemmingsronde. De agenda is in elk geval de hele dag vrijgemaakt.
