Toekijken vanuit Nederland hoe in Rafah een catastrofe dreigt: 'Extreem zwaar'
Er dreigt "een slachting" in Rafah. Die waarschuwing gaf topman Griffiths van VN-hulporganisatie OCHA vandaag in een nieuwe verklaring. "Meer dan de helft van de bevolking van Gaza - ruim een miljoen mensen - zit opeengepakt in Rafah en kijkt de dood in de ogen: ze hebben weinig te eten, nauwelijks toegang tot medische zorg, geen slaapplek, geen veilig heenkomen."
In Nederland wonen naar schatting enkele duizenden Palestijnen. Voor hen is de situatie in Rafah een race tegen de klok: lukt het hen om hun familie uit Rafah te krijgen voordat een Israëlische offensief daar start?
De 24-jarige Omar uit Breda heeft er weinig vertrouwen in. Hij kwam zelf als 15-jarige met zijn ouders naar Nederland. Zijn familie woonde tot voor kort in Khan Younis en omgeving, in het zuiden van Gaza. Maar zij vluchtten net als veel andere Palestijnen naar het nog zuidelijker gelegen Rafah, waar zij nu samen met 1,4 miljoen mensen klem zitten. "Ik heb weinig bereik, maar zie wel nieuws over luchtaanvallen waarbij tientallen mensen gedood worden. Elke keer vraag ik me af of het mijn neven en hun families zijn."
Israël kondigde vorige week aan dat er nog voor de ramadan, die op 10 maart begint, een groot offensief komt in Rafah om terreurorganisatie Hamas te bestrijden. Wanneer dat gaat gebeuren is niet duidelijk, wel waren er de afgelopen dagen al meerdere luchtaanvallen. Bij die aanvallen werden meer dan honderd Palestijnen gedood.
Omar verloor eerder in deze oorlog al twee goede vrienden van hem. Hoewel hij naar eigen zeggen is opgegroeid met oorlog, waren de afgelopen maanden "extreem zwaar", vertelt hij. "Ik probeer mijn familie te ondersteunen met geld, al mijn geld gaat daarheen." Hij kwam er door in de schulden bij vrienden en zijn verloving ging door de kosten voor Gaza niet door.
Tienduizenden euro's
Geld sturen, geld inzamelen: het lijkt het enige dat mensen met geliefden in Gaza concreet kunnen doen om de mensen daar te helpen. Zo staan er honderden inzamelingacties op het online platform Gofundme. Verschillende mensen proberen tienduizenden euro's op te halen om hun familieleden te onderhouden of hen via Egyptische smokkelaars uit Rafah te krijgen.
Taghreed El-Khodary, een voormalig Palestijnse journaliste die nu in Nederland woont, ziet de tendens ook. Veel van haar vrienden en familie zitten ook nog vast in Gaza. En via de officiële wegen is het bijna onmogelijk om familieleden weg te krijgen. Ze vindt dat de Nederlandse overheid te weinig doet om haar ouders uit Gaza weg te krijgen.
De smokkelroute via Egypte is voor velen de enige optie, zegt ze. Het scheelt dat de banken in Rafah volgens El-Khodary nog open zijn, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Gaza-Stad.
Angst om te vertrekken
Niet alle Palestijnen willen weg. Een aantal van de Gazaanse vrienden van de Nederlandse Aileen Hiralal weigerden om naar Rafah te vertrekken. Zij veranderde een crowdfundingcampagne om Gaza te ontvluchten in overleg met haar vrienden in een actie om hun volledig verwoeste huizen te herbouwen. "Ze willen niet weg omdat ze bang zijn dat ze dan nooit meer terug kunnen", zegt Hiralal daarover. Ook zagen ze eerder dat Palestijnen die naar Khan Younis gingen door Israël gebombardeerd werden op het moment dat ze daar waren. "Dus ze besloten om niet naar Rafah te gaan", zegt Hiralal.
De angst voor wat er staat te gebeuren in Rafah is groot, vertelt El-Khodary. "Mensen zitten op elkaar gepakt. Er leven meer dan 40 mensen samen in een appartement. Moet je je voorstellen hoeveel doden er vallen als die worden gebombardeerd."
Het zijn die risico's waar ook VN-topman Griffiths op wijst. Ook bekritiseert hij het gebrek aan hulp. Er zijn volgens hem te weinig manieren om mensen te helpen. Hij verwijst onder meer naar de opgeschorte financiering van de VN-organisatie UNRWA. Daartoe besloten landen, waaronder Nederland, nadat Israël UNRWA-medewerkers had beschuldigd van betrokkenheid bij de terreuraanvallen van Hamas in Israël van 7 oktober.
De NOS sprak met twee mensen, die het is gelukt om hun familie uit Rafah te krijgen. Uit veiligheidsoverwegingen voor hun families en andere mensen die in Gaza achterbleven willen zij niet vertellen hoe dat precies gelukt is. Omars familie wil ook vertrekken uit Rafah. Zijn inzamelingsactie staat nog maar op 0 euro. Al het geld dat hij zelf stuurt is nu bedoeld om te overleven: "zodat ze op zijn minst wat kunnen eten."
