CPB: koopkracht meeste huishoudens stijgt, armoedepakket helpt

Dankzij de kabinetsmaatregelen tegen armoede gaat de laagste inkomensgroep er volgend jaar toch nog in koopkracht op vooruit. Dat verwacht het Centraal Planbureau in de macro-economische verkenning voor Prinsjesdag. In augustus verwachtte het CPB nog dat de koopkracht van de laagste inkomens zonder nieuw beleid zou dalen en de armoede zou toenemen.

Om die lagere inkomensgroepen te steunen, verhoogt het kabinet onder meer de huurtoeslag en het kindgebonden budget. De koopkracht van de hogere inkomens gaat er vergeleken met de raming in augustus juist wat minder op vooruit, want de steun voor lagere inkomens wordt deels betaald door hogere inkomens wat meer belasting te laten betalen.

Gemiddeld huishouden

Door de maatregelen verwacht het CPB dat de koopkrachtstijging voor het gemiddelde huishouden net ietsje lager uitkomt dan in augustus geraamd: een plus van 1,8 procent in plaats van 1,9 procent.

Bekijk hier de koopkrachtverwachting voor verschillende inkomensgroepen. En swipe om die van nog meer soorten huishoudens te zien.

De energietoeslag van 1300 euro voor mensen met een lager inkomen verdwijnt volgend jaar. En daardoor dreigde de koopkracht van deze groep achteruit te gaan.

Maar het kabinet repareert dat nu dus met andere inkomensmaatregelen. Een van de belangrijkste daarvan is de huurtoeslag die omhoog gaat. De maximale huurtoeslag is volgend jaar 416 euro hoger dan dit jaar. En het kindgebonden budget wordt verhoogd: voor het eerste kind stijgt het maximale bedrag met 750 euro per jaar en voor het tweede kind met 883 euro.

Daardoor wordt een dreigende stijging van de armoede onder kinderen voorkomen. Het CPB verwacht nu een daling van het percentage kinderen in armoede van 6,2 procent dit jaar naar 5,1 procent volgend jaar. Zonder maatregelen zou dat 7 procent zijn.

Hoge belastingschijf eerder

De maatregelen worden deels betaald doordat het kabinet de tweede belastingschijf eerder laat ingaan. Vanaf een bruto inkomen van 75.625 euro ga je 49,5% belasting betalen. Dat zou oorspronkelijk pas bij 80.263 euro zijn.

Al met al gaan de meeste groepen er in koopkracht op vooruit. Toch zijn er volgens berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken ook mensen van wie de koopkracht juist licht daalt volgend jaar. De koopkracht van alleenstaanden met alleen AOW daalt bijvoorbeeld met 0,3 procent.

En die van een alleenstaande op het sociaal minimum zonder kinderen daalt met 0,4 procent. Want zonder kinderen profiteer je natuurlijk niet van het hogere kindgebonden budget.

Nibud: verdwijnen energietoeslag is aderlating

Budgetinstituut Nibud is bezorgd over het verdwijnen van de energietoeslag en noemt dat een aderlating voor de laagste inkomens. Volgens eigen berekeningen van het Nibud gaat een alleenstaande in de bijstand er 4,3 procent op achteruit, wat neerkomt op 72 euro per maand.

"Een alleenstaande in de bijstand kon dit jaar met alle tijdelijke maatregelen en zonder tegenslagen rondkomen", zegt directeur Arjan Vliegenthart. "Maar als je volgend jaar 72 euro minder kunt besteden, kom je elke maand tekort."

Het Nibud heeft voor ruim 100 voorbeeldgezinnen berekend hoeveel euro zij erbij of juist minder krijgen. Ook in deze verwachting gaan de meeste groepen erop vooruit.

Het CPB heeft ook geraamd hoe het verder met de economie gaat. De eerste helft van dit jaar kromp de economie, maar het CPB verwacht dat er over 2023 als geheel toch groei is en volgend jaar ook.

Door de koopkrachtmaatregelen blijft de armoede stabiel, eerder dreigde die nog toe te nemen in 2024. De werkloosheid stijgt volgend jaar wel licht, maar is in historisch perspectief nog altijd erg laag.