Nina Jansen
Onderzoeksredactie NOS-Nieuwsuur
Bestuurders en commissarissen van woningcorporaties moeten voortaan aan strengere regels voldoen als ze op privébasis huizen verhuren. Ze kunnen niet langer voor zichzelf woningen verhuren in dezelfde regio als waar hun eigen corporatie actief is.
Dat blijkt uit aangescherpte integriteitsregels die de sociale woningbouwsector heeft bekendgemaakt. De maatregelen vloeien voort uit onderzoek van NOS en Nieuwsuur. Daaruit bleek deze zomer dat bestuurders en commissarissen van zeker twintig woningcorporaties privé actief zijn als vastgoedbelegger. Dit was in veel gevallen niet gemeld bij de toezichthouder, de Autoriteit Woningcorporaties. Ook verhuurde een groot deel van de functionarissen huizen in dezelfde regio als waar de eigen corporatie actief is of samenwerkt met collega-corporaties.
De sector grijpt daar nu op in, blijkt uit de 'Handreiking opnieuw beoordeling vastgoedbezit', die de koepelorganisaties Aedes en VTW deze week hebben verstuurd aan 263 aangesloten woningcorporaties. Twee commissarissen, die eerder wel aanbleven, zijn inmiddels opgestapt. "In alle raden van commissarissen wordt het gesprek over de verhuur van woningen nu gevoerd", zegt een woordvoerder van Aedes. Hoeveel functionarissen de komende tijd hun bezit gaan verkopen of opstappen, kan hij niet zeggen.
'Doe het niet!'
De koepelverenigingen Aedes en VTW, en ook de Autoriteit Woningcorporaties, reageerden na de publicaties van NOS en Nieuwsuur deze zomer uiterst kritisch op het gedrag van de bestuurders. De schijn van belangenverstrengeling was ontstaan, omdat bestuurders van woningcorporaties gebruik zouden kunnen maken van voorkennis bij de exploitatie van privévastgoedbezit. Aedes-voorzitter Martin van Rijn richtte zich tot de betreffende woningbouwbestuurders en zei: 'Doe het niet!' Het uitgangspunt moest luiden 'nee, tenzij', en daarom zou men de integriteitscode verder aanscherpen.
De nu uitgevaardigde handreiking gaat nog een stap verder, en schrijft voor dat voor bestuurders en commissarissen die huizen verhuren in de regio van hun corporatie de regel 'altijd nee' geldt. Hetzelfde geldt voor de omliggende regio waar samenwerkingsverbanden met collega-corporaties bestaan. Nederland telt negentien verschillende woningmarktregio's, waarbinnen verschillende corporaties actief zijn.
Al zeker zes commissarissen stapten op na het onderzoek van NOS/Nieuwsuur, en twee bestuurders lieten weten hun woningen te willen gaan verkopen. Inmiddels hebben nog twee woningcorporaties bevestigd dat hun commissarissen zijn opgestapt. Zeker een van hen deed dat in reactie op de ontvangen handreiking. Drie raden van commissarissen hebben laten weten de komende maand te beslissen wat de consequentie voor de betreffende commissaris zal zijn.
Bestuurders vs. commissarissen
In de handreiking staat dat voor bestuurders het principe 'nee' geldt voor woningbezit in de woningmarktregio van de eigen corporatie, en 'nee, tenzij' voor verhuuractiviteiten daarbuiten. Bestuurders dienen dus in principe helemaal geen woningen te verhuren, waar ook in Nederland, zo stelt Aedes.
Voor commissarissen is vastgoedbezit wel mogelijk buiten de eigen woningmarktregio, maar dan moet er wel sprake zijn van 'goed verhuurderschap'. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze geen sociale huurwoningen mogen verhuren voor hogere vrijesectorprijzen, zo laat de woordvoerder van Aedes weten. Voor commissarissen zit volgens Aedes "meer ruimte in de beoordeling, omdat zij in tegenstelling tot bestuurders geen besluitvorming initiëren".
