Het lijkt erom te gaan spannen wie er zondag bij de Turkse presidents- en parlementsverkiezingen de meeste stemmen behaalt. Dat betekent dat de partijen ook in de gunst proberen te komen bij Turkse kiesgerechtigden in het buitenland. In Duitsland gaat het om zo'n 1,5 miljoen stemmen.
Oppositiepartijen en de AKP van president Erdogan proberen hun achterban in Duitsland te mobiliseren. Dat leidt soms tot een gespannen sfeer.
Lange reis naar stembus
Al meer dan vijf jaar studeert de 27-jarige Ege Acun in Duitsland. Hij ziet hier meer mogelijkheden om zich te ontwikkelen dan in zijn vaderland, zegt hij. Toch wil hij uiteindelijk wel terug. Het liefst naar een Turkije met een nieuwe regering dat dan hopelijk meer op Duitsland lijkt.
Hij mag in Duitsland stemmen, maar omdat in zijn stad Rostock geen consulaat is, moet hij daarvoor naar Berlijn. Een reis van 250 kilometer die hij en zijn Turkse medestudenten zich niet kunnen veroorloven, zegt hij. Dus zocht hij contact met de grootste Turkse oppositiepartij CHP.
Die betaalde een kleine tourbus voor de groep studenten. Al ongeveer 1300 kiezers bracht de CHP zo naar de stembus in Berlijn, zegt voorzitter Kenan Kolat voor het consulaat in de Duitse hoofdstad. Omdat de partij dit jaar meer geld ophaalde, kunnen er meer bussen rijden dan bij de vorige verkiezingen.
Ook regeringspartij AKP zet bussen in.
Strengere regels
Grote bijeenkomsten mogen Turkse politici kort voor de verkiezingen niet meer organiseren. Dat is in Duitsland besloten na de campagne voor een referendum enkele jaren terug die veel onrust veroorzaakte.
Zo hield een Turkse minister kort na de hard neergeslagen couppoging in Turkije een toespraak voor tienduizenden mensen, waarin hij het optreden van president Erdogan prees. Ook Erdogan zelf kwam naar Duitsland. Onder meer om stemmen te winnen voor de wetswijziging waarmee hij zijn macht kon uitbreiden. Sindsdien zijn de campagneregels in Duitsland aangescherpt.
Politiek analist Eren Güvercin. "Om niet de aandacht te trekken, houden de partijen geen grote bijeenkomsten meer. In plaats daarvan organiseren ze vele kleinere bijeenkomsten."
Dat doet vooral de AKP, zegt Güvercin. "Ook de CHP, HDP en kleinere oppositiepartijen hebben campagne gevoerd, maar ze hebben minder middelen. De AKP heeft veel meer personeel en geld, en een veel groter netwerk. Vooral van moskeeën."
Toegang tot moskeeën
Hij verwijst naar Ditib, een groot moskeeverband in Duitsland waar bijna duizend moskeeën bij zijn aangesloten. "Die zijn financieel afhankelijk van de Turkse staat. Alleen de AKP heeft toegang tot ze, en dat is in tijden van verkiezingen van groot belang. Dat heeft de oppositie niet."
"Er waren optredens van parlementariërs, van de AKP, van burgermeesters en ministers. Zelfs nog twee, drie weken geleden, toen dat niet meer mocht." Hoewel dat op sociale media duidelijk te zien was, zijn ze er toch in geslaagd onder de radar te blijven, zegt Güvercin.
De aanstaande verkiezingen in Turkije zijn de spannendste in jaren:
Alleen toen een AKP-parlementslid begin dit jaar in een moskee in Neuss een toespraak hield waarin hij opriep tot de vernietiging van PKK- en Gülen-aanhangers, greep de Duitse regering in. Maar volgens Güvercin gebeurde dat pas nadat hij de video, die al op Twitter stond, opnieuw had geplaatst met een Duitse vertaling. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Baerbock riep de Turkse ambassadeur op het matje.
Stropdassen en speldjes
In de lange rij bij het stemlokaal in Berlijn is de sfeer gespannen. Regelmatig komt het tot opstootjes, maar nergens loopt het uit de hand.
Waarnemers houden namens verschillende Turkse politieke partijen zicht op een eerlijk verloop van het stemmen. Daarbij doen sommigen weinig moeite om hun politieke voorkeur te verbergen.
Zo draagt een waarnemer een stropdas met Atatürk erop, anderen dragen speldjes met zijn afbeelding. Dat wordt gezien als steunbetuiging aan de oppositie.
Maar ook de AKP is vertegenwoordigd. "We zijn hier met velen, binnen en buiten het consulaat", zegt een vrouw met een stropdas met de Turkse vlag erop. Ze is al tien dagen als waarnemer bij het stemmen, en zegt precies te kunnen zien of mensen voor de AKP zijn of niet. "Binnen ben ik neutraal, buiten ben ik met mijn hart en bloed bij Erdogan."
