De provincie Zuid-Holland heeft excuses aangeboden voor haar rol bij het slavernijverleden. "Dit had niet mogen gebeuren", zei de commissaris van de koning in Zuid-Holland, Jaap Smit. Vorig jaar maakte de provincie Noord-Holland al excuses voor de betrokkenheid bij de slavernij.
Smit bood de excuses aan tijdens een bijeenkomst met inwoners van Zuid-Holland in het provinciehuis in Den Haag. Hier werden de resultaten gepresenteerd van een onderzoek dat de Universiteit Leiden deed naar het slavernijverleden in het gewest Holland en het latere Zuid-Holland.
"We bieden postuum excuses aan aan de mensen die tot slaaf zijn gemaakt en al hun nazaten, tot in de huidige generatie", zei de commissaris van de koning. "Het is heel makkelijk om te zeggen: sorry, dit had niet mogen gebeuren. Maar wat ik veel belangrijker vind om uit te spreken, is de pijn die tot op de dag van vandaag wordt gevoeld en schaamte voor wat er is gebeurd. We moeten hier met elkaar van leren."
Hard optreden en buitenhuizen
Zuid-Holland had "een belangrijke plek" in de slavernijgeschiedenis, zegt historicus Karwan Fatah-Black, die gisteravond de onderzoeksresultaten presenteerde. "De Staten van Holland hadden op politiek niveau een coördinerende en sturende rol in de opbouw van het koloniale rijk." Binnen de Staten-Generaal pleitte het gewest volgens de onderzoeker voor hard optreden, "bijvoorbeeld voor militaire operaties die slavenopstanden neersloegen".
Daarnaast hebben vertegenwoordigers uit de provincie Zuid-Holland bij het einde van de slavernij vooral de belangen van de eigenaren proberen te verdedigen, aldus Fatah-Black. En ook nu is in de provincie zichtbaar welke rijkdom de slavernij en de koloniale handel het gebied opleverde, zegt de historicus. "Destijds is er kapitaal gestoken in buitenhuizen, siertuinen en kunstcollecties." Die bestaan nog steeds.
Het historische deel van het onderzoek naar de rol van Zuid-Holland in het slavernijverleden is nu afgerond. Er komen nog twee vervolgstudies, uitgevoerd door andere universiteiten. Een zal gaan over de doorwerking van de geschiedenis in het heden. Bij de andere studie gaan onderzoekers na wat concreet gedaan kan worden in de provincie Zuid-Holland naar aanleiding van alle resultaten.
Ik schaam me daar kapot voor.
Na de conclusies van het onderzoek over de rol van Zuid-Holland in het slavernijverleden, liet de commissaris van de koning zijn emoties blijken. "Ik voel dat alles in mezelf zich verzet tegen wat toen gebeurde", zei Smit.
"We zien een afschuwelijk en verwerpelijk systeem van wat ik noem 'dehumaniseren'", zo sprak hij. "Een systeem waarin de ene mens het in zijn hoofd haalde om een ander mens in eigendom te nemen en zelfs aan de ketting te leggen. Ik schaam me daar kapot voor."
