De kans op hevige regenval en overstromingen die West-Afrika eerder dit jaar al troffen, is veel groter geworden door klimaatverandering. Dat blijkt uit onderzoek door de internationale onderzoeksgroep World Weather Attribution.
West-Afrikaanse landen als Nigeria, Niger en Tsjaad werden van juni tot oktober getroffen door extreem weer. Bij overstromingen kwamen meer dan 800 mensen om het leven.
De kans dat dergelijke hoeveelheden regen en overstromingen voorkomen is nu 80 keer groter dan voor het industriële tijdperk, dus rond 1850. Dat is het gevolg van klimaatverandering, stelt de nieuwe studie.
Het onderzoek laat zien dat landen zich snel beter moeten voorbereiden op dergelijke weersgebeurtenissen, zegt klimaatwetenschapper Friederike Otto van Imperial College in Londen, die de studie leidde.
Hoge kwetsbaarheid plus klimaatverandering
"We zullen zeer intense regen gaan zien in West-Afrika de komende jaren", waarschuwt Otto. Door de overstromingen moesten 1,5 miljoen mensen hun huis verlaten, vielen er duizenden gewonden en werden huizen en landbouwgronden in grote gebieden onbruikbaar.
Het onderzoek toont aan dat niet alleen klimaatverandering een grote rol speelt, ook de kwetsbaarheid van de landen zelf, zegt Maarten van Aalst van de Universiteit Twente, die meewerkte aan het onderzoek.
Van Aalst is ook directeur van het internationale Klimaatcentrum van het Rode Kruis en aanwezig op de conferentie in Egypte. "Als we in Nederland een overstroming krijgen die eens in de honderd jaar voorkomt, dan hebben we daar misschien last van, maar gaan er geen honderden doden vallen." In West-Afrika zijn mensen heel arm en landen niet goed voorbereid, zegt hij. "Dus het is een optelsom van een hele hoge kwetsbaarheid plus die extreme weersomstandigheden die zijn verergerd door klimaatverandering."
Heet hangijzer in Sharm-el-Sheikh
Op de klimaattop in Sharm-el-Sheikh is 'klimaatschade' een van de hete hangijzers. Dat is schade, veroorzaakt door bijvoorbeeld weersextremen die verergeren door klimaatverandering. Het zet grote spanning op de onderhandelingen, omdat de ontwikkelingslanden compensatie willen. Ze hebben immers minder bijgedragen aan de oorzaak van het veranderende klimaat, de uitstoot van broeikasgassen.
Het is moeilijk om een compromis te vinden waar alle landen mee kunnen instemmen. "Zo'n onderzoek laat in ieder geval zien dat de onderhandelingen heel belangrijk zijn", zegt Van Aalst. "En dat die landen terecht vragen om een oplossing voor de schade die ze ondervinden."
Niet altijd door klimaatverandering
De onderzoekers hebben gekeken naar hoe vaak dergelijke zware regenval in het verleden in deze Afrikaanse regio voorkwam. Daarnaast worden klimaatmodellen gebruikt, waarmee kan worden onderzocht wat de gevolgen zijn van de toename in broeikasgassen.
In een ander rapport van dezelfde onderzoekers, naar extreme droogte in landen als Mali, Burkina Faso en Nigeria, blijkt het niet mogelijk om de link met klimaatverandering te leggen.
Dat het verband tussen klimaatverandering en schade na extreem weer niet rechtstreeks gelegd kan worden, komt omdat er volgens Van Aalst ook altijd andere aspecten meespelen: "Of een stad z'n watermanagement op orde heeft bijvoorbeeld, of er sprake is van een goed werkend waarschuwingssysteem, waardoor mensen zichzelf op tijd kunnen redden."
Van Aalst: "Je moet die lijn dus niet altijd rechtstreeks trekken, maar het betekent wel dat onderhandelaars in Egypte met een oplossing moeten komen voor dit probleem."
