Londen bereidt zich voor op begrafenis Queen, grootste veiligheidsoperatie ooit

• Liedeke Morssinkhof

  Redacteur Buitenland

"Zo gaat het nou al de hele ochtend", moppert een Vlaamse vrouw met een felgele helm op. Samen met zo'n twintig anderen probeert ze op een blauwe fiets van London Bicycles mee te doen aan een rondleiding. Maar tussen Buckingham Palace, Westminster Hall en Westminster Abbey valt er weinig te fietsen. Het gebied is hermetisch afgesloten voor auto's. Fietsers en voetgangers zijn gebonden aan strakke routes met veel hekken en weinig oversteekplaatsen.

Londen bereidt zich voor op de begrafenis van koningin Elizabeth, morgen om 12.00 uur Nederlandse tijd in Westminster Abbey. Er komen honderden staatshoofden, regeringsleiders en andere prominenten. Daarnaast komen mogelijk tot een miljoen mensen naar de stad om op straat, in parken of in de kroeg zo veel mogelijk van de begrafenis en de daaropvolgende rijtoer mee te maken.

Dat betekent volgens de Londense politie de grootste veiligheidsoperatie ooit voor de stad.

Zeker 10.000 agenten uit het hele Verenigd Koninkrijk zijn daarbij betrokken, ondersteund door militairen. Het centrum waar de plechtigheden zich afspelen, is vol wegafzettingen. Om de veiligheid zo veel mogelijk te garanderen zal het luchtruim tijdens de uitvaart bovendien voor het grootste deel gesloten zijn.

Volgens veiligheidsexpert Simon Morgan, tot een paar jaar geleden binnen de Londense politie verantwoordelijk voor de beveiliging van de koninklijke familie, is de stad klaar voor deze megaoperatie: "De draaiboeken voor deze dag liggen al jaren klaar en elke grote koninklijke gebeurtenis in de stad is de afgelopen tientallen jaren gebruikt als een soort training. Denk aan de uitvaart van prinses Diana in 1997, of aan het huwelijk van William en Kate in 2011. Alle kennis die is opgedaan op die momenten komt nu van pas."

Van aanslag tot zakkenrollers

Morgan wijst erop dat begrafenis van koningin Elizabeth vooral zo'n gecompliceerd veiligheidsvraagstuk is omdat er verschillende soorten dreiging bij elkaar komen: "Iedereen denkt natuurlijk aan de kans op een terroristische aanslag, met zoveel prominenten bij elkaar. Maar als er tegelijk een miljoen mensen onderweg zijn op straat, betekent dat bijvoorbeeld ook dat er meer zakkenrollers actief zijn. Al die aspecten verdienen even veel aandacht, want iedereen die maandag in Londen is, verdient politiebescherming."

G. Keith Still, als gasthoogleraar op het gebied van massa's en gedrag verbonden aan de universiteit van Suffolk, gaat ervan uit dat Londen zo veel mensen aankan: "Londen heeft ervaring met grote evenementen, denk aan de Olympische Spelen van 2012. Speciale teams houden constant in de gaten waar het te druk dreigt te worden. Die zien op tijd welke metrostations of openbare plaatsen ze in dat geval moeten afsluiten, zodat ze mensen kunnen doorsturen naar een andere plek. Als je zulke grote mensenmassa's verwacht, moet je behalve een plan A, ook een plan B en C hebben. Die heeft de stad."

Twee dagen in de kou

Het maakt daarbij volgens Still ook uit welk type mensen naar de stad komt: "Bezoekers van een begrafenis vertonen ander gedrag dan bijvoorbeeld mensen die komen voor een voetbalwedstrijd. Het grootste risico voor de mensen die maandag naar Londen komen is dat ze zichzelf kunnen overschatten. Dat ze denken: ik kan wel urenlang langs de route staan, dat is niet te veel voor mij. Terwijl dat voor sommigen natuurlijk wel zo zou kunnen zijn."

Om de massa's van maandag voor te zijn, hebben Nathalie (49), Rachel (51) en Kim (59) zaterdagochtend om 05.00 uur alvast een campingstoel neergezet op Parliament Square. Zo zijn ze verzekerd van een goede plek langs de route die de kist met het stoffelijk overschot van koningin Elizabeth zal afleggen van Westminster Hall naar Westminster Abbey.

Dat ze het ruim twee dagen moeten volhouden in de open lucht maakt ze niet uit. "We hebben stoeltjes, we hebben slaapzakken en we maken nieuwe vrienden: met ons gaat het goed", zegt Rachel. "Ruim twee dagen zitten in de kou en zonder slaap is niets in vergelijking met de ruim zeventig jaar trouwe dienst van onze koningin."