Gezondheidsrisico’s gehandicaptenvervoerders Schiphol, luchthaven controleert niet
Personeel dat op Schiphol passagiers met een beperking van en naar de vliegtuigen brengt, loopt al jaren gezondheidsrisico's. Dat blijkt uit interne documenten die gebruikt worden om de risico's in kaart te brengen en die in handen zijn van de NOS en Nieuwsuur.
De veiligheidsdeskundige die de documenten bij gehandicaptenvervoerder Axxicom moest toetsen, bevestigt de slechte arbosituatie bij het bedrijf. Axxicom is op de hoogte van de gebreken, maar pakt de risico's volgens hem onvoldoende aan. Ook Schiphol beschikt over de documenten, maar heeft nooit actie ondernomen.
De onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur heeft de afgelopen weken veelvuldig contact gehad met zowel Schiphol als Axxicom over de kwestie. Vandaag laat Axxicom weten de risico-documentatie te hebben geactualiseerd en op orde te hebben gebracht.
Zwaar werk
Deze week bleek uit onderzoek van de NOS en Nieuwsuur dat bagage- en vrachtbedrijven op Schiphol hun personeel al jarenlang fysiek te zwaar werk laten doen, en dat sommige medewerkers kampen met lichamelijke problemen. Schiphol zegt hier weinig aan te kunnen doen, omdat de bagagebedrijven geen contract met de luchthaven hebben maar met de luchtvaartmaatschappijen.
Nu blijkt dus dat ook het personeel van gehandicaptenvervoerder Axxicom te zwaar werk doet. Schiphol heeft wél een contract met Axxicom, maar zegt desondanks niet op de hoogte te zijn van de gevaren.
Het verplaatsen van passagiers die slecht ter been zijn is zwaar werk. Medewerkers vertellen anoniem dat zij dagelijks passagiers met bagage voortduwen in ongemotoriseerde rolstoelen, en die handmatig in hun vliegtuigstoel tillen. Passagiers wegen doorgaans meer dan tilnormen toestaan, soms gaat het om verlamde mensen van meer dan honderd kilo. Er zijn geen tilhulpmachines.
Bedrijven zijn verplicht de risico's voor hun personeel in kaart te brengen in de zogenoemde 'risico-inventarisatie en -evaluatie' (RI&E). De norm is om die elke vijf jaar te actualiseren. Axxicom beschikte tot voor kort over een RI&E uit 2014.
In deze RI&E staan glasheldere conclusies. Het werk leidt tot "overbelasting en slijtage van gewrichten en spieren". Men werkt met "lasten zwaarder dan 25 kg", met "gebogen en/of gedraaide rug". Het advies luidt om naar tilhulpmiddelen te zoeken. In gesprekken met medewerkers bemerken de onderzoekers overigens een "grote angst dat bevindingen op de persoon zijn terug te voeren", schrijven ze.
De arbowet verplicht bedrijven niet alleen om de risico's op te laten stellen, maar ook om een plan van aanpak te maken met oplossingen, en dit te laten toetsen door een deskundige. De RI&E van Axxicom uit 2014 bevat echter geen plan van aanpak, en is ook niet getoetst, zo blijkt uit de stukken.
Zelf niet gelezen
In 2019 sloot het bedrijf een nieuw contract met Schiphol. Axxicom vroeg veiligheidskundige Tiemen van der Worp toen om de stukken alsnog te toetsen. Van der Worp weigerde dat, omdat een adequaat plan van aanpak ontbrak. Hij schreef Axxicom dat de belasting voor medewerkers echter "alarmerend hoog" is, en dat "arbeidsgerelateerde gezondheidsklachten" te verwachten zijn, "ook bij veerkrachtige medewerkers".
We spraken Van der Worp over het ontbrekende plan en over het "fysiek moordende" werk van gehandicaptenvervoerders:
De onderzoeksredactie heeft de afgelopen weken uitvoerig gecorrespondeerd met Schiphol en Axxicom. Schiphol liet weten in 2019 naar de RI&E van Axxicom te hebben gevraagd, en te horen kreeg dat die getoetst en in orde was.
Schiphol zegt de stukken, inclusief de risico's, zelf niet te hebben gelezen. Het simpele feit dat Axxicom erover zei te beschikken, was voldoende. Maar volgens de luchthaven is nu twijfel ontstaan over de kwaliteit en toetsing van de RI&E. "De twijfel moet weggenomen worden. Daarom is het goed dat Axxicom de stukken opnieuw laat toetsen", aldus een woordvoerder.
Geen inzage in de stukken
Axxicom liet weten in de veronderstelling te zijn geweest dat de RI&E uit 2014 wel was getoetst. Het bedrijf zei te "schrikken" van de bevindingen, en een onderzoek te beginnen. Vandaag laat Axxicom weten dat het over een geactualiseerde en getoetste RI&E te beschikt, mét plan van aanpak.
Het bedrijf wil echter geen inzage geven in de stukken en gaat ook niet in op de vraag of het geautomatiseerde rolstoelen of machinale tilhulpmachines gaat aanschaffen.
Axxicom bevestigt verder dat het werk tot fysieke belasting leidt, maar zegt "voortdurend stappen" te zetten om de tilbelasting te "beheersen". Het tillen van passagiers in het vliegtuig doen medewerkers bijvoorbeeld nooit alleen, zo zegt het bedrijf, maar met twee begeleiders.
Eerder maakten we deze video over het onderzoek van Nieuwsuur en de NOS naar bagagevervoer op Schiphol:
