Als bèta-vrouw houdt geofysicus Nienke Brinkman ervan haar leven aan de hand van data vast te leggen in grafieken, statistieken, tabellen en vergelijkingen. Door te puzzelen met gegevens die ze in de training verzamelt, komt ze samen met haar Zwitserse trainer, milieuwetenschapper Benjamin Ueltschi, tot een strijdplan met cijfers tot ver achter de komma zodra ze zich meldt bij de start van een marathon.
Prestaties laten zich evenwel niet altijd sturen aan de hand van gegevens, zo bleek tijdens de Europese kampioenschappen in München eens te meer.
De 28-jarige Brinkman ging, tot haar grote gruwel, in de hoofdstad van Beieren als grote favoriete van start. Ze kneep zich uiteindelijk in haar handen dat ze er op de allerlaatste van de 42.195 moordende meters een bronzen medaille uitperste.
Haar eerste kennismaking met het lopen van een tactische marathon bleek geen onverdeeld genoegen. Zondagavond, na het diner, dienden zich plots maag- en darmproblemen aan bij de in Jakarta geboren atlete. Fysiek ongemak waar in de uitgekiende planning geen rekening mee was gehouden.
Geen klok maar opponenten
Zowel tijdens haar marathondebuut, december 2020 in Valencia (2.26.34), als haar triomftocht een half jaar later in Rotterdam (2.22.51, een Nederlands record) liep ze op tijd. In München stond ze voor de uitdaging om de handschoen op te nemen tegen opponenten in plaats van de klok.
"Loop je op tijd, dan kun je op basis van de gegevens die je in de trainingen verzamelt kiezen voor de ideale tijd per kilometer", verduidelijkte Ueltschi voor de wedstrijd. "Tactisch lopen vraagt fysiologisch om een geheel andere aanpak."
"Dat lijkt op het lopen van een duurtraining, waarbij de dynamiek in het tweede deel van de wedstrijd toeslaat. Je moet ineens om je heen kijken en kiezen voor aanvallen of verdedigen."
Autorijden
Vergelijk het met autorijden, zei de Zwitser. "In een wedstrijd waar het draait om de tijd rijd je tweeënhalf uur in de vierde versnelling. Bij een tactische marathon zit je in de tweede of derde versnelling en moet je af en toe doorschakelen naar z'n vijf."
Met 27 kilometer op de teller slaagde Brinkman er in München evenwel niet langer in de koppeling te vinden om te kunnen schakelen. Zij, de vrouw die zo goed tegen hitte is bestand dat ze volgens Ueltschi zelfs bij een lichaamstemperatuur van 41 graden nog zonder problemen tot een topprestatie in staat is, was gedoemd de laatste vijftien kilometer niet langer louter tegen opponenten te strijden.
Ze ging, noodgedwongen, ook nog eens de confrontatie met zichzelf aan. "Ik heb me die laatste vijftien kilometer echt heel rot gevoeld."
Niet slim
Wellicht had die inzinking niet louter een fysieke component, maar was haar gebrek aan ervaring op het lopen van een tactische marathon daar ook debet aan, klonk het na afloop schuldbewust. "Ik heb vandaag niet heel slim gelopen, denk ik."
Eigenlijk, zo gebood de eerlijkheid haar te bekennen, voelde Brinkman zich vanaf de start al niet senang. In het zuiden van Duitsland ontbraken de op papier beste drie loopsters van Europa aan de start.
Bij afwezigheid van de tot Roemeense genaturaliseerde Keniaanse Joan Chelimo Melly, de Keniaans-Israëlische Lonah Chemtai Salpeter en de Britse Jess Piasecki was Brinkman als nummer 4 van de Europese rangschikking ineens de gedoodverfde winnaar.
"Ik moest op de eerste startrij plaatsnemen en voelde ineens alle mensen naar me kijken. Ineens schoot het daar door mijn hoofd: moet ik nou goud halen? Het is heel gek om als favoriet van start te gaan. Voor mij is dat zeker geen luxepositie."
Parkeren
Brinkman slaagde er in de wedstrijd in die gedachten te parkeren. Tijd om erover na te denken had ze namelijk eenvoudigweg niet. Ze had het te druk met tempowisselingen en tegenstanders die haar naar achteren drongen en geen ruimte lieten bij de voedingsstations. Ze was bijna meer bezig met positie kiezen dan met het lopen van haar wedstrijd, zo zei ze.
"Ik vind het tactisch fijner om me te verstoppen en mijn eigen ding te doen. Omdat ik het niet van mijn eindsprint moet hebben, heb ik geprobeerd het tempo hoog te houden. Ik kreeg alleen niemand mee, waardoor ik heel veel op kop heb gelopen."
Waar het lichaam in het tweede deel van de marathon dienst weigerde, hield het hoofd haar verbazingwekkend lang in de wedstrijd. De laatste 200 meter naar de verlossende streep aan de Odeonplatz ervoer Brinkman als weinig meer dan een regelrechte helletocht. "Het leek wel vijf kilometer."
Ze had daarvoor al geen antwoord gehad op de versnelling van de latere winnares, de Poolse Aleksandra Lisowska. Ook Matea Parlov Kostro uit Kroatië moest ze in de slotfase voor zich dulden. Het tweegevecht met de Duitse Miriam Dattke besliste ze evenwel in de laatste centimeters in haar voordeel.
Remmen
Het was haar mentale veerkracht die de doorslag gaf, zei Brinkman daar zelf over. Terwijl ze de finishlijn binnen handbereik had, viel ze volledig stil. "Mijn benen blokkeerden volledig. Ik remde tot mijn grote schrik volledig af."
Gelukkig echode ergens in haar hoofd een stemmetje. "Als je jezelf volgende week op beeld terugziet en je hebt die laatste meters er niet alles eruit geperst, ga je spijt krijgen, hoorde ik alleen maar."
München gaf Brinkman en Ueltschi in ieder geval genoeg stof tot analyseren aan de hand van de gegevens uit de glucosemeter die op de bovenarm van de atlete zat. "Een leermoment", zo noemde ze het.
Voor ze haar marathon ging terugbrengen tot grafieken, statistieken, tabellen en vergelijkingen, genoot Brinkman ervan dat ze zich de eerste Nederlandse vrouw mag noemen die ooit op de marathon een EK-medaille behaalde.
"Gelukkig ben ik er goed vanaf gekomen. Het had veel erger kunnen uitpakken. Want het zal je maar gebeuren dat je hier vierde wordt. Dat was wel het allerlaatste wat ik wilde."
