Van gele Rabo-droom naar Tourzege van Jumbo-Visma: 'Begon met visie vanuit hele ploeg'

• Joost Smedema

  Redacteur NOS Sport

De architect van het succes heeft eigenlijk maar acht woorden nodig. Acht woorden waarin ontlading en trots vechten om voorrang. "Dit is waar we jarenlang naartoe hebben gewerkt." Was getekend, Merijn Zeeman.

Na 42 jaar heeft het legendarische Ti-Raleigh in Jumbo-Visma eindelijk een opvolger. Voor het eerst sinds 1980 is een Nederlandse ploeg erin geslaagd de Tour de France te winnen.

Het gebeurde op een manier die oud-renner Bram Tankink omschrijft als "hartstikke fantastisch". Jumbo-Visma won zes etappes, de gele, de groene en de bolletjestrui.

Succesvol en memorabel

Drie weken lang toonde de al zo veelzijdige Wout van Aert zich nog meer een alleskunner dan hij al was. En het zorgvuldig voorbereide tactische plan leverde zowel in de Alpen als in de Pyreneeën daverend succes en bovendien memorabele etappes op.

Het einddoel van dat alles, geel in Parijs, is behaald. "Dit is voor ons als goud op de Olympische Spelen", sprak Zeeman. "Het hoogste wat je kunt halen. Het besef dat we de gele trui winnen, dat is iets waar we jaren van gedroomd hebben."

Jumbo-Visma heeft bereikt wat de verre voorloper, de grondlegger van de huidige ploeg, nooit is gelukt. Want de ambitie om de Tour te winnen ontstond, lang voordat Zeeman er zijn magnum opus van maakte, al een kleine twintig jaar geleden op het hoofdkantoor van de Rabobank.

Geel: een idee van de sponsor

Theo de Rooij was destijds algemeen directeur van de Rabo-wielerploeg. Hij merkte dat de visie van de ploegleiding en de bankdirectie uit elkaar gingen lopen. "Het was niet mijn idee om te zeggen: alle ballen op de Tour. Dat kwam vanuit de sponsor. Wij wilden ons blijven focussen op de klassiekers en de rondes van een week."

"De Tour willen winnen was in die tijd een heel complexe uitdaging. Je moest het dan opnemen tegen grootmachten waar je het niet tegen wilde opnemen. We zijn er wel heel dichtbij geweest."

De Rooij omschrijft voorzichtig wat Laurens ten Dam "de olifant in de kamer" noemt: doping. Het waren de jaren waarin beschuldigingen, positieve testen en bekentenissen van grote en kleine namen uit het peloton jaar in, jaar uit voorbij kwamen, niet zelden tijdens de Tour.

Neem 2007. Rabobank was met Michael Rasmussen hard op weg de Ronde van Frankrijk te winnen, tot de Rooij hem in de gele trui, enkele dagen voor Parijs, uit de Tour zette. De Deen had gelogen over zijn verblijfplaats tijdens een trainingskamp.

Ruim vijf jaar later, toen zevenvoudig Tourwinnaar Lance Armstrong van zijn sokkel viel, stopte Rabobank met de sponsoring van de wielerploeg. De bank financierde de ploeg nog wel twee jaar, maar wilde niet langer met de naam op het shirt of de ploegleidersauto staan.

Wat volgde is een sponsorloos half jaar. Richard Plugge werd van hoofd communicatie de nieuwe algemeen directeur van de Rabo-restanten: Blanco Pro Cycling. "De ploeg heeft zichzelf echt opnieuw moeten uitvinden. Een enorm moeilijke tijd", zegt de Rooij.

Bekijk hieronder in de carrousel de verschillende gedaantes van wat we nu kennen als Jumbo-Visma:

Aan de vooravond van de Tour van 2013 stapte het Amerikaanse bedrijf Belkin in, maar de gele trui in Parijs was heel ver weg. "In die jaren, het was de Tour van Bau en Lau", zegt 'Lau' ten Dam, "dachten we echt nog niet aan de Tour winnen. Dat was een ploeg die in de verste verte niet leek op de Rabo-ploeg waar ik in 2008 voor had getekend."

Na anderhalf jaar hield ook Belkin het voor gezien en kwam de naam Lotto-Jumbo op het shirt. "Iets nieuws bouwen op de fundamenten van wat je had, zonder al het goede weg te snoeien, dat is heel moeilijk", zegt de Rooij.

In 2015 boekte Lotto-Jumbo in het hele seizoen evenveel overwinningen als Jumbo-Visma ritzeges pakte in de afgelopen Tour: zes. "We waren een klein ploegje vergeleken met nu", zegt Tankink. Ten Dam: "Het was een uitdaging om positief te blijven. In 2015 was ik ook niet de vrolijkste in de Tour, want het werd steeds minder."

Maar op die oude fundamenten, met deels dezelfde, maar steeds meer nieuwe werknemers, was het zaadje opnieuw gepland, vertelt Tankink. "Het opbouwen begon niet met geld, maar met een visie. En er was vanaf het begin betrokkenheid vanuit de renners bij die visie. Dat is verschrikkelijk belangrijk, het werd niet van bovenaf opgelegd."

Het staat haaks op de manier waarop in de Rabobank-jaren van het geel werd gedroomd. De Rooij: "Stel dat mensen van de supermarkt pretenderen verstand te hebben van wielrennen en proberen invloed uit te oefenen. Dat is een garantie voor problemen."

Intussen bouwden Plugge en Zeeman verder. In 2018 stond de teller al op 33 overwinningen en werden (oud-)wereldkampioenen tijdrijden en veldrijden aangetrokken, Tony Martin en Wout van Aert. Vanaf 2019 ook op de loonlijst: ene Jonas Vingegaard.

"Toen ze Van Aert aantrokken was hij niet de Van Aert die hij nu is en Vingegaard kende niemand nog in 2018", zegt Ten Dam. "Jumbo-Visma is een ploeg geworden die renners beter maakt."

De Rooij benadrukt ook de rol van de ploegleiders. "Grischa Niermann en Frans Maassen, dat zijn serieuze en loyale mensen. Koersvast en honderd procent toegewijd aan hun vak, echte liefhebbers."

'Mensen weghouden van de waanzin'

"Natuurlijk wordt er nu ook tot aan het randje gewerkt. Als je de Tour wil winnen, moet je tot het uiterste willen gaan. Maar als leidinggevende moet je je mensen weghouden van de waanzin. Je moet de nuchterheid hebben om soms ook 'nee' te zeggen, om afstand te houden. Dat houdt ze overeind."

"En de renners voelen dat het kan", zegt Ten Dam over de huidige generatie. "Dat is een groot verschil met 2008. Toen werd ik 22ste in mijn eerste Tour. Dat is lekker, maar niet hetzelfde als winnen of tweede worden. Nu is het wielrennen echt schoner en voel je dat het haalbaar is om de Tour winnen. Door dat vertrouwen kun je altijd een beetje meer."