De gemeenteraadsverkiezingen van gisteren kenmerkten zich door een historisch lage opkomst: 50,9 procent. De mensen die wél naar de stembus gingen zorgden in verschillende plaatsen voor opzienbarende resultaten. Zeven opvallende resultaten:
Amsterdam: de PvdA is na acht jaar weer de grootste
In Amsterdam is de Partij van de Arbeid, die vanaf haar ontstaan in 1946 tot 2014 altijd veruit de grootste partij in de gemeenteraad was, terug van weggeweest; voor het eerst in zestien jaar won de partij in de stad weer, en flink ook. Verschillende media spreken van het 'Marjolein Moorman-effect'. De wethouder wist zichzelf, en daarmee de partij, de afgelopen jaren op de kaart te zetten.
De PvdA gaat in Amsterdam van 5 naar 9 zetels, en wordt daarmee de grootste partij in de gemeenteraad, al is het zeteltal nog altijd zeer bescheiden in vergelijking met het verleden. In 2006 had de PvdA er bijvoorbeeld nog 20. Toch is de forse winst opvallend, want in andere grote steden is zo'n grote stijging niet te zien.
Moorman werd raadslid voor de PvdA in 2010 en wethouder onderwijs en armoede in in 2018. Ze presenteerde zichzelf als bestrijder van ongelijkheid. Wat haar geheim is? "We hebben te maken met iemand die de tijdgeest perfect heeft aangevoeld", zegt voormalig partijleider en voormalig wethouder in Amsterdam Lodewijk Asscher over Moorman tegen Het Parool. "In plaats van zich aan te passen aan andere partijen, heeft zij het oor van de stad gevonden. Mensen zijn gevoelig voor thema's als: kan iedereen wel wonen en meekomen, krijgt iedereen gelijke kansen. Je wilt haar helpen, dat is haar geheim."
Alleenheerser in Barendrecht
Echt voor Barendrecht behaalde in Barendrecht bijna 60 procent van de stemmen. De lokale partij veroverde daarmee 20 van de 29 zetels in de gemeenteraad.
Vier jaar geleden deed de partij het ook al goed, maar toen werd er op één zetel na net geen meerderheid behaald. Dat was pijnlijk, want daardoor kon de partij buiten het college gehouden worden. CDA, SGP-ChristenUnie, VVD, PvdA, GroenLinks en D66 kregen het voor het zeggen. Echt voor Barendracht belandde als enige partij in de oppositie.
Den Bosch heeft meest versplinterde gemeenteraad
In Den Bosch haalden zestien partijen de gemeenteraad. Van die zestien partijen hebben er zeven 1 zetel. Dat wordt op zijn zachtst gezegd een uitdaging bij de vergaderingen de komende vier jaar, schrijft Omroep Brabant. Andere steden waar de raadszetels onder zestien partijen verdeeld worden zijn Maastricht en Almere.
Sjef van Creij, die in zijn eentje in de raad komt voor zijn partij gewoon ge-DREVEN, denkt te weten waar de versplintering in Den Bosch door komt: "Dat komt door onvrede over de heersende macht. De kiezers gaan dan op zoek naar iets anders." In de stad wordt rekening gehouden met lange raadsvergaderingen. "Het moet geen Poolse landdag worden", zegt Paul van der Krabben van Bosch Belang (1 zetel). "Dit gaat het zeker niet korter maken", zegt Mike van der Geld van D66 (zes zetels). "We moeten nu gaan kijken hoe we dat gaan organiseren."
De Mos wint in Den Haag, ondanks onderzoek
Hart voor Den Haag/Groep de Mos is opnieuw de grootste geworden in Den Haag. De partij krijgt 9 zetels, ondanks de verdenking van corruptie die justitie heeft tegen leider Richard de Mos. Door het corruptieonderzoek naar De Mos is het zeer de vraag of andere partijen met hem willen samenwerken. "We weten dat partijen ons willen uitsluiten en dat is een drama", zegt hij tegen Omroep West.
"We willen graag besturen, we willen dingen anders in Den Haag." De huidige coalitie van GroenLinks, D66, VVD, PvdA en CDA behoudt de meerderheid. Mocht De Mos er niet uitkomen bij de onderhandelingen, dan kan deze mogelijk voortgezet worden.
Van Rey blijft ook na veroordeling dominant in Roermond
Jos van Rey is met zijn Liberale Volkspartij Roermond wederom de grootste geworden. De voor corruptie veroordeelde Van Rey gaat er voor de derde keer op rij met de winst vandoor. Z'n partij kreeg bijna een derde van de stemmen, en ging er zelfs twee zetels op vooruit.
Dat betekent overigens niet dat de partij in het college komt. De afgelopen jaren werden al, ondanks de winst bij de vorige twee verkiezingen in de oppositie gesleten. De vraag is nog of dit nu weer zal gebeuren.
Gisteren kwam Roermond in het nieuws nadat bekend was geworden dat burgemeester Rianne Donders van Roermond aangifte heeft gedaan van ronselen van stemmen. Het is nog niet bekend of daar politieke partijen bij betrokken zijn. Eerder is Jos van Rey wel voor een soortgelijk vergrijp veroordeeld.
De lokale partijen zijn de grote winnaar geworden van de verkiezingen:
Lage opkomst in Rotterdam, Almere en Roosendaal
De opkomst in Rotterdam was 38,9 procent. Daarmee kwam de stad met Almere en Roosendaal in de top 3 van gemeenten met de laagste opkomst. Burgemeester Aboutaleb vindt dit teleurstellend. Waarnemend burgemeester Ank Bijleveld van Almere vindt de lage opkomst in haar gemeente zorgelijk. "Dat mensen niet de moeite nemen om naar een stembureau te gaan vind ik heel moeilijk."
Minister Bruins Slot heeft een onderzoek aangekondigd naar de laagste opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen ooit. In dit artikel lees je waarom zo weinig mensen naar de stembus gingen.
In Zeewolde gaan stemmen naar anti-datacenterpartij
Leefbaar Zeewolde is de grote winnaar in de plaats die het afgelopen jaar in het nieuws kwam door de komst van een datacenter van Facebook-moederbedrijf Meta. In december stemde een meerderheid van de gemeenteraad voor de komst van het omstreden megadatacenter. De zaak kreeg landelijke aandacht, onder meer door de gigantische hoeveelheid stroom die het afneemt.
Leefbaar Zeewolde is fel gekant tegen het datacenter en werd hiervoor bij de gemeenteraadsverkiezingen beloond: de partij werd veruit de grootste, met tien van de negentien zetels. Door de uitslag kan de partij alleen zitting nemen in het college van burgemeester en wethouders.
Toch geniet dat niet de voorkeur van lijsttrekker Tom Zonneveld. Hij wil met alle partijen praten, maar denkt dat een college met de ChristenUnie het meest voor de hand ligt. Ook die partij is tegen de komst van het datacenter. Samen hebben ze nu 14 van de 19 zetels in handen.
