Duurdere bloemen en tomaten, maar gasprijzen 'slechts remmende factor op economie'
De glastuinbouw is een van de grootste gasverbruikers van Nederland. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is de sector verantwoordelijk voor zo'n 9 procent van het totale gasverbruik in Nederland. Economen verwachten niet dat de hoge gasprijzen voor de economie als geheel tot een recessie leiden, maar voor onder meer de glastuinbouw komen de prijsstijgingen hard aan.
Deze maand maken veel groente-, bloemen- en plantentelers een keuze: planten of niet? Als de gasprijzen zo hoog blijven, maken ze enorme verliezen. Maar met lege kassen ook. Een aantal telers heeft al gekozen om geen risico te nemen met deze hoge gasprijzen en kassen leeg te laten staan, zegt brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland
De energiekosten vormen zo'n 30 procent van de totale kosten voor de gemiddelde glastuinbouwer, zegt Alexander Formsma van Glastuinbouw Nederland. "Zelfs als telers een groot deel van de gasprijzen hebben vastgelegd, is het variabele deel zo duur geworden dat ze door de kosten overspoeld worden."
Hogere prijzen liggen aan de winter
De glastuinbouw heeft naar eigen zeggen veel aan verduurzaming gedaan, maar het blijft een energie-intensieve industrie in een koud land. En hoe koud de winter wordt zal ook bepalen hoeveel extra stookkosten telers moeten maken.
Dat zal waarschijnlijk ook doorwerken in de prijs. Glastuinbouw Nederland verwacht dat de hoge gasprijzen zullen leiden tot onder andere duurdere tomaten, komkommers, rozen en chrysanten, maar kan nog niet inschatten hoeveel duurder dat zal zijn.
Chrysantenkweker Wouter Duijvesteijn vreest dat zijn bloemen door de hoge gasprijzen twee tot drie keer zo duur worden:
Duijvesteijn neemt nu al maatregelen, zodat de kostprijs fatsoenlijk blijft, zegt hij. Maar omdat in de bloementeelt schema's al maanden van tevoren zijn vastgelegd en hij ook contracten heeft gesloten om chrysanten te leveren, zijn de opties beperkt.
Andere industrieën
Ook andere energie-intensieve sectoren zullen door deze prijzen hard geraakt worden, zoals bedrijven in de chemie, staal, kunstmest, cement, papier en glas. Hoe groot de gevolgen zullen zijn, ligt eraan of de gasprijs hoog blijft.
Vorige week schoot de prijs van gas omhoog naar 120 euro per megawattuur, waardoor de prijs zo'n acht keer hoger was dan een jaar eerder. Maandag was de prijs al wel gedaald naar rond de 90 euro per megawattuur, maar dat is nog steeds een verdubbeling in twee maanden.
Marieke Blom, hoofdeconoom van de ING, betwijfelt of de gasprijs hoog zal blijven. "Die kans is niet zo groot. Vraag en aanbod zijn ongeveer in evenwicht. De hoge prijs zou verklaard kunnen worden door hamstergedrag."
Groeicijfers nauwelijks aangepast
De gevolgen voor de economie lijken ook mee te vallen volgens Blom. "Dat aluminiumbedrijf Aldel de productie stopt is een aansprekend voorbeeld, maar het is maar één bedrijf. Je mag toch hopen dat grootverbruikers zich ingedekt hebben tegen de hoge prijzen." Daarbij speelt mee dat Nederland voornamelijk een kenniseconomie is, waarvan de industrie een relatief klein deel uitmaakt.
ING, maar ook ABN Amro, heeft de economische verwachten voor volgend jaar dan ook nauwelijks bijgesteld. Nog steeds zijn de economische vooruitzichten goed volgens de economen en zijn de hoge gasprijzen slechts een remmende factor.
Als de gasprijs hoog blijft dan zal in januari 44 procent van de huishoudens te maken krijgen met een tariefverhoging omdat ze een variabel contract hebben. Dit zal huishoudens in energiearmoede hard raken, maar veel huishoudens hebben vorig jaar tijdens corona ook flink gespaard. Blom: "Daarom vallen de direct economische gevolgen mee. Die huishoudens hoeven dan niet minder te consumeren maar kunnen interen op hun spaargeld."
