VVD-voorman Rutte en D66-leider Kaag kunnen aan de slag om een aanzet tot een regeerakkoord te geven. Een ruime meerderheid van de Kamer staat achter de aanbevelingen van informateur Hamer om de leiders van de grootste partijen in de Tweede Kamer een "document op hoofdlijnen" te laten schrijven. Later kunnen andere partijen dan bekijken of ze zich willen aansluiten.
De Kamer nam een motie daarover van Rutte en Kaag vanmiddag aan. VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, Volt, SGP en de fractie-Den Haan stemden voor en de andere fracties tegen. Ook de volgende fase van de formatie wordt begeleid door Hamer als informateur.
Zij kwam gisteren tot haar voorstel, omdat de formatie in een impasse zit. Volgens haar zijn VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie bereid om door te praten over een coalitie, maar is het door onderlinge blokkades onmogelijk om nu een meerderheidscombinatie te vormen.
Ingewikkelder dan normaal
In het debat noemde Rutte de politieke situatie ingewikkelder dan normaal; hij verwees onder meer naar de "complexe verkiezingsuitslag". Kaag vindt het "een goede en noodzakelijke stap" om samen met Rutte een document te gaan schrijven, al had ze liever gezien dat er nu al echt zou kunnen worden onderhandeld.
CDA-leider Hoekstra zei over het voorstel van de informateur: "Dit is er een in de categorie 'zo moet het maar'. Dit heeft ergens het midden tussen een surplace en de snelheid van de slak, en tegelijk is het voor velen aanvaardbaar."
Keuze uit zwakte
PvdA-leider Ploumen vindt het voorstel van Hamer een keuze uit zwakte. Ze zou het liefst nu met onderhandelingen beginnen. "Waar twee linkse partijen bereid zijn gesprekken te starten over een meerderheidscoalitie, willen twee rechtse partijen dat niet", herhaalde ze.
Ook GroenLinks-voorman Klaver noemde het teleurstellend dat er nog niet kan worden onderhandeld. Hij wil dat er snel een missionair kabinet komt met een breed draagvlak in de Tweede en Eerste Kamer. Ook hij benadrukte dat "PvdA en GroenLinks ondanks alles wat er is gebeurd bereid zijn te gaan praten".
ChristenUnie-leider Segers vindt het goed dat er een stap wordt gezet in een heel ingewikkeld proces. Maar ook hij voelt ongemak over de gang van zaken. Segers herhaalde dat de ChristenUnie niet aan zet is om deelname aan een kabinet. "Getalsmatig en bovendien zijn we op dit moment niet door iedereen gewenst." Hij zei dat hij het document van Rutte en Kaag op de inhoud zal beoordelen.
'Vleugellam'
PVV-leider Wilders heeft veel kritiek op de gang van zaken. Hij zei dat de periode na de verkiezingen is voorbijgaan met "beppen en kletsen in achterkamertjes", zonder enig resultaat. Wilders herhaalde dat de situatie is ontstaan doordat Rutte "na leugens en bedrog vleugellam is geraakt" en pleitte voor nieuwe verkiezingen.
SP-leider Marijnissen vindt het verslag van Hamer op veel punten niet duidelijk; volgens haar staan er veel open deuren in en duurt het veel te lang voordat er echt wordt onderhandeld.
Factor tijd ook van belang
Denk-leider Azarkan vraagt zich af wat Rutte en Kaag moeten opschrijven om partijen alsnog aan de onderhandelingstafel te krijgen. Rutte antwoordde dat in een formatie de factor tijd ook van belang is. "Gegeven de situatie is dit de meest verstandige stap."
Ook andere partijen hekelen het gebrek aan snelheid of vinden de plannen van Hamer tot nu toe weinig concreet.
Rutte en Kaag werken de komende weken aan hun document. De eigenlijke onderhandelingen met meer partijen zouden dan half augustus kunnen beginnen. Doel daarvan is om een meerderheidskabinet te vormen. Meteen na het Kamerdebat ontving Hamer voor het eerst in haar nieuwe rol de delegaties van VVD en D66. De VVD heeft behalve Rutte ook de Kamerleden Harbers en Hermans afgevaardigd. De delegatie van D66 bestaat uit Kaag, Jetten en Van Weyenberg.
Aan het einde van de middag spraken Rutte en Kaag over wat ze de komende weken gaan doen:
