Nieuwe informateur wordt 'gezaghebbend en onafhankelijk', met afstand tot Binnenhof
Na het lange Kamerdebat over de verkenning voor de kabinetsformatie komt er een informateur die het proces verder moet leiden. Een Kamermeerderheid steunt een motie daarover van D66-leider Kaag en Hoekstra van het CDA. De Kamer wil dat de informateur "gezaghebbend en onafhankelijk is" en verder af staat van de dagelijkse politiek dan tot nu toe het geval was.
De informateur, die nog aangewezen en goedgekeurd moet worden, neemt de taken over van verkenners Van Ark (VVD) en Koolmees (D66) die het weer overgenomen hadden van hun partijgenoten Jorritsma en Ollongren. Die laatste twee gaven hun taak vorige week terug, nadat Ollongren op het Binnenhof was gefotografeerd met een notitie waarop de tekst "positie Omtzigt, functie elders" te lezen was.
De verkenner is relatief nieuw in het formatieproces: sinds 2012 bestaat de functie. Er werd toen besloten met verkenners te gaan werken, om de Tweede Kamer meer zeggenschap te geven over de formatie. Voor die tijd lag de taak bij het staatshoofd, voor het laatst dus bij toenmalig koningin Beatrix. De eerste twee verkenningen leidden in 2012 en 2017 tot de kabinetten Rutte II en III.
'Levend staatsrecht'
Verkenners worden ondersteund door het ministerie van Algemene Zaken. Dat is het ministerie van de premier. Net als vroeger staan twee raadsadviseurs en de directeur-generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst de verkenners bij. In tegenstelling tot de verkenning na de verkiezingen van dit jaar, verliepen de vorige rondes zonder veel problemen.
Hoe het systeem van de verkenner precies werkt, is niet vastgelegd, ook niet in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer. Dat betekent dat er geen regels, voorschriften en aanwijzingen zijn voor de functie. Medebedenker Boris van der Ham (voormalig Kamerlid van D66) sprak van "levend staatsrecht".
Tegen het licht houden
Met de motie van vannacht spreekt de Kamer steun uit voor het opnieuw tegen het licht houden van de procedure. Ook oud-verkenner Jorritsma zei in het Kamerdebat dat er vastgelegd moet worden welke rechten oud-verkenners precies hebben. Dat zei ze onder meer omdat zij en Ollongren na hun terugtreden geen informatie meer konden opvragen, hoewel ze de Kamer wel moesten informeren.
Een deel van de partijen wil ook dat de rol van het ministerie van Algemene Zaken wordt beperkt. In het Kamerdebat ging het uitgebreid over wat de ambtenaren van het ministerie precies hadden opgenomen in hun aantekeningen en wat niet en welk gewicht die aantekeningen volgens de verkenners moesten krijgen.
