Farmaceut AstraZeneca start waarschijnlijk een nieuw grootschalig onderzoek naar de effectiviteit van zijn kandidaat-vaccin tegen covid-19. Dat meldt Bloomberg op basis van een interview met AstraZeneca-topman Pascal Soriot. Daarmee is er een kans dat het maanden langer gaat duren voordat het vaccin beschikbaar komt, al gaat de topman van het bedrijf daar zelf niet van uit.
Maandag claimden AstraZeneca en de universiteit van Oxford dat de effectiviteit van hun vaccin kan oplopen tot 90 procent. Die claim was gebaseerd op een tussentijdse analyse van de eerste onderzoeksgegevens.
De afgelopen dagen ontstond er onrust over die claim. Het vaccin zou 90 procent bescherming bieden bij proefpersonen die eerst een halve dosis van het vaccin kregen en een maand later een hele dosis. Bij mensen die twee keer een hele dosis ontvingen zou het slechts 62 procent effectief zijn.
Dat riep veel vragen op. AstraZeneca-topman Soriot zegt tegen Bloomberg dat er nu een nieuwe studie nodig is om te onderzoeken of die lagere dosis daadwerkelijk beter werkt.
Schone lei
"Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald", reageert RIVM-immunoloog Cécile van Els die tevens hoogleraar vaccinologie is aan de universiteit Utrecht. "Ze hebben eigenlijk per ongeluk door een fout ontdekt dat die halve dosis misschien beter werkt. Misschien blijkt dat een geluk bij een ongeluk, maar daardoor is de studie toch wat versnipperd geraakt."
Van Els is dus blij als er een nieuw onderzoek komt. "We moeten er alle vertrouwen in kunnen hebben dat de gegevens op een goede manier zijn verzameld. Het lijkt mij dus goed dat ze voor die lagere dosis met een schone lei beginnen, want aan de lopende studies kleeft nu toch een verdenking. Dat wil je nooit, maar zeker niet bij zo'n belangrijk onderzoek als dit."
Ook hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond vindt het een goede zaak dat AstraZeneca waarschijnlijk een nieuw onderzoek begint. "Er is nu zoveel verwarring ontstaan. Over vaccins mag geen enkele verwarring zijn", zegt ze in Nieuws en Co op Radio 1.
De verwarring is niet goed voor het vertrouwen van de bevolking in de vaccins, vreest de hoogleraar aan het Amsterdam UMC. "Er zijn al zorgen over de snelheid waarmee de vaccins worden ontwikkeld, en dan wil je die zorgen wegnemen, en geen extra verwarring zaaien." Dat de farmaceut nu openheid van zaken geeft vindt van Egmond verstandig.
Vertraging
Naast de verwarring over de verschillende doses is er ook onduidelijkheid ontstaan omdat in de groep die het beste testresultaat had, de gemiddelde leeftijd mogelijk lager was. Geen van de deelnemers uit die groep zou ouder dan 55 jaar zijn geweest, meldt onder andere The New York Times.
Als dat zo is, kan dat een vertekening opleveren, zegt Van Egmond, want jongere mensen zijn minder vatbaar voor het virus. "Maar dan kan het nog steeds goed nieuws zijn dat zo'n vaccin bescherming geeft tegen het virus bij mensen jonger dan 55. Straks hebben heel veel mensen die vaccins nodig, en dan kun je deze dus aan jonge mensen geven. Maar het is wel iets wat je heel erg zeker moet weten voordat je toestemming kan geven om te gaan vaccineren."
Hoewel AstraZeneca niet verwacht dat het langer zal duren voor het vaccin in Europa beschikbaar komt, denkt Van Els daar anders over. "Als ze die lagere dosis op de markt willen brengen dan moeten ze voor het nieuwe onderzoek een nieuw protocol afstemmen en nieuwe locaties én grote aantallen vrijwilligers vinden. Alle deelnemers krijgen twee prikken met een maand tussentijd en vervolgens moet je twee weken wachten voordat je kunt volgen of het vaccin beschermt. Dus ja, daarmee alleen al ben je twee maanden verder."
