Miljoenen coronakilo's erbij, maar over sport hoor je de politiek nauwelijks

• Jiske van Haga

"Gezamenlijk zijn we miljoenen coronakilo's aangekomen." Het waren een week voor de verkiezingen de onheilspellende woorden van demissionair premier Mark Rutte op de laatste persconferentie over de coronamaatregelen. Ruim 3,5 miljoen kijkers hoorden hem aan.

Laten die 3,5 miljoen kijkers er nu net zoveel zijn als het aantal mensen dat sinds de uitbraak van het coronavirus veel minder is gaan sporten of helemaal niet meer sport. De sportsector - op topsporters en topsportcompetities na - zit al bijna een jaar op slot, ligt bijna uitgeteld op zijn gat.

Iedereen, ook de politiek, onderstreept ondertussen het belang van sport voor een gezonde samenleving. Maar in de campagnes, is sport niet of nauwelijks ter sprake gekomen.

Strijdpunt

"Er zijn blijkbaar heel weinig politici die het nu aandurven om sport tot een strijdpunt te maken. Dat vind ik heel zorgwekkend", zegt Joop Alberda, technisch directeur van volleybalbond Nevobo. "We krijgen in deze pandemie aan alle kanten het bewijs dat sport naast vaccineren het gratis medicijn is om een immune samenleving te creëren."

Dat er grotere vraagstukken op tafel liggen zoals het klimaat, het onderwijs en uiteraard het coronavirus, spreekt voor zich. Toch verbaast ook Frank van Eekeren, lector Impact of Sport aan de Haagse Hogeschool, zich over de kleine rol van sport in de politieke campagnes.

"Ik begrijp heel goed dat sport niet op dezelfde hoogte staat, maar het is wel een van die knoppen waar je aan kan draaien om de samenleving er weer bovenop te krijgen", aldus Van Eekeren.

Wie de programma's van de coalitiepartijen uit 2017, van de vorige verkiezingen, en die van dit jaar naast elkaar legt, ziet dat er amper iets is veranderd. Terwijl dat niet geldt voor de tijd waarin we nu leven. Laat staan voor de problemen waarmee wordt gekampt, ook in de sportsector.

Enkele partijen hebben de invloed van het coronavirus nog wel in het programma opgenomen, zij het summier. Teksten als 'de coronacrisis is een alarmbel' van D66 en 'de coronacrisis heeft ons duidelijk laten zien wat het belang van gezondheid, fitheid en weerbaarheid is' van de VVD konden er nog net bij.

Ook Gerard Dielessen, algemeen directeur van sportkoepel NOC*NSF, heeft met een vergrootglas moeten zoeken naar de standpunten van de partijen over sport. "Nederland is tot stilstand gekomen en als je daar niets aan doet, krijg je uiteindelijk de rekening drie keer gepresenteerd aan de kant van de gezondheid. Dat zou je toch niet moeten willen."

Bekijk hieronder de reacties van Gerard Dielessen en Joop Alberda over de aandacht voor sport in de politiek.

Van Eekeren zoekt de verklaring in het feit dat de budgetten voor sport veelal op het bordje van de gemeenten liggen. "De begroting op rijksniveau is maar mondjesmaat. Je kunt je afvragen of die landelijke betrokkenheid zo laag moet blijven nu grote vraagstukken zich aandienen op het gebied van sport."

Op 1 april moet er een plan zijn

Toch wordt in de politieke arena van Den Haag wel gewerkt aan het thema. Vorig jaar zomer werd een motie van SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen unaniem aangenomen, waarin het kabinet werd verzocht een plan te maken om Nederland meer in beweging te krijgen. Dat plan moet er op 1 april dit jaar liggen.

En daar is ook Alberda erg benieuwd naar. Hij heeft hoogstpersoonlijk de noodzaak van sport en bewegen in Den Haag onder de aandacht gebracht. "Omdat we nu wel gezien hebben hoe cruciaal bewegen kan zijn voor een samenleving. Als het gaat om het 'ontzorgen' van de zorg bijvoorbeeld."

Er zijn, zou je zeggen, inmiddels wel genoeg alarmbellen afgegaan en het belang van sport wordt dus ook wel onderstreept in Den Haag, maar toch prijkt het onderwerp niet hoog op de to-do-lijstjes bij de politieke partijen.

"Een deel is te wijten aan politici, maar ook een deel aan de media. In debatten hoor ik er ook geen vragen over", zegt lector Van Eekeren. "Dat politici niet geïnteresseerd zijn in sport, daar geloof ik niks van. Iedereen is op een manier geïnteresseerd; ze zijn zelf actief of hun kinderen."

Regeerakkoord

Dielessen merkt op zijn beurt in gesprekken met politici dat het thema sport wel in hun hoofd zit. "Ik ga ervan uit dat we na de verkiezingen de sport een belangrijke plek kunnen laten krijgen in het regeerakkoord", zegt de directeur, die aan zijn laatste maanden bij NOC*NSF bezig is.

Daar lijkt het nu ook wel de hoogste tijd voor. Want als ruim een kwart van de Nederlanders 5,6 kilo is aangekomen, als samen sporten als gezond wordt gezien en als het belang van sporten nog groter is geworden door de coronacrisis; wanneer gaat er dan écht iets gebeuren? "Sport. Je hoort er niemand over tijdens deze Tweede Kamerverkiezingen", schrijft directeur amateurvoetbal Jan Dirk van der Zee van de KNVB in zijn laatste column.

Hij ergert zich al tijden aan het feit dat het kabinet sporten in groepsverband in de buitenlucht niet helemaal vrijgeeft en dat de binnensporten nog steeds vrijwel platliggen.

"Iedereen op het Binnenhof onderkent de kracht van de Nederlandse sportinfrastructuur. Iedereen weet ook dat dit voor de wereld unieke systeem op vrijwilligers drijft en dat dat aantal ieder jaar afneemt. Hoe blijven we dat naar de toekomst toe organiseren? Wanneer wordt er eindelijk eens iets gedaan?", vraagt Van der Zee zich af.

Geen discussie? Geen probleem

"In de eensgezindheid zit de kern van het probleem", meent Alberda. "Er is geen discussie over het belang van sport en als er ergens geen discussie over is, hebben we de neiging om het naast ons neer te leggen."

"Klimaat is een discussie, immigratie is een discussie. Gezondheidszorg? Onderwijs? Discussie. Sport niet, dus dan denken ze: 'dat lost zich vanzelf wel op'."

Maar dat is wishful thinking. Reden genoeg voor sportkoepel NOC*NSF om begin maart nog maar eens de noodklok te luiden met een paginagrote advertentie in de landelijke dagbladen waarin de kracht van sport werd benadrukt en het kabinet werd gevraagd de komende vier jaar 1 miljard euro extra te investeren in een gezond en vitaal Nederland.

"We roepen het zittende kabinet op: breng Nederland in beweging en heropen de hele sportsector zo snel mogelijk. En aan de toekomstige regering: laten we vooral ook voorkomen in plaats van alleen genezen", aldus het advies van alle sportbonden en de sportkoepel aan Den Haag.

Hoog op agenda

Dielessen wijst daarbij ook op de cijfers. Volgens de algemeen directeur van NOC*NSF is de sportdeelname bij kinderen gehalveerd en heeft een derde van de volwassenen inmiddels het bijltje erbij neergegooid. "Als we het met deze desastreuze cijfers niet voor elkaar krijgen om sport hoog op de agenda te zetten, wanneer dan wel?", vraagt hij zich vertwijfeld af.

Volgens Alberda wordt het echt tijd voor een iconische maatregel. "Als we denken dat we met zo'n 160 miljoen euro de totale sport overeind kunnen houden, als een preventief middel voor gezondheidszorg maar ook als sociale binding, maken we een hele grote fout."

"Ik eet mijn hoed op als er niet substantieel geld bijkomt", besluit Dielessen.