Premier Rutte drukte ons deze week op het hart vooral geen plannen te maken voor de meivakantie. Maar wat te doen als je al een vakantie hebt geboekt én betaald? Welke rechten heb je? Een overzicht aan de hand van vijf vragen:
Moet ik de vervangende voucher voor mijn vliegticket accepteren?
Normaal gesproken krijg je als reiziger je geld terug als de luchtvaartmaatschappij annuleert. Ook kunnen maatschappijen je een vervangende vlucht aanbieden, bijvoorbeeld nog de dag zelf. "Maar dat is nu geen optie omdat vooralsnog niet duidelijk is wanneer de vliegtuigen weer de lucht in gaan", zegt Marieke Hannink van claimorganisatie EUclaim.
Om te voorkomen dat maatschappijen nu in een klap alle passagiers moeten terugbetalen en in de financiële problemen komen, mogen ze van waakhond ACM en het ministerie van Economische Zaken tijdelijk een voucher aanbieden. Die kun je een jaar inzetten als consument. En als dat niet lukt, kun je daarna alsnog restitutie aanvragen.
Risico van zo'n voucher is wel dat je uiteindelijk toch nog moet bijbetalen als vliegtuigmaatschappijen de prijzen omhoog schroeven wanneer er weer wordt gevlogen. De Consumentenbond roept de reisbranche op dat niet te doen, maar een garantie is er niet. Ook heb je niks meer aan de voucher als de luchtvaartmaatschappij failliet gaat.
"Daarom adviseer ik mensen om niet direct te kiezen voor de voucher, maar om te vragen of het ticket meteen kan worden omgeboekt naar een vlucht over een paar maanden", zegt Hannink. "Dan loop je niet het risico dat je straks geld moet bijleggen."
Bij onder meer KLM en Transavia kunnen reizigers overigens sowieso omboeken zonder bijkomende kosten, of de vlucht nou uiteindelijk doorgaat of niet.
Ik heb een all-inclusivevakantie of een andere pakketreis geboekt. Wat moet ik doen?
Voor pakketreizen geldt eigenlijk hetzelfde als voor vliegtickets. Ook touroperators moeten normaal gezien de gehele reissom terugstorten bij annulering. Net als de luchtvaartmaatschappijen mogen zij reizigers nu een voucher aanbieden die zes maanden tot een jaar geldig is.
Let wel op: dat geldt alleen als de aanbieder annuleert. "Annuleer nu niet alvast zelf je vakantie, want dan draai je in de meeste gevallen zelf op voor de kosten", zegt Mirjam Dresmé van reisbrancheorganisatie ANVR. Zij adviseert dan ook te wachten totdat de touroperator een besluit neemt. "Er zijn cruise-aanbieders die nu al alles hebben geannuleerd tot 1 juni."
Daarnaast bieden operators, zoals TUI, ook een versoepelde omruilgarantie. Reizigers kunnen dus besluiten om hun meivakantie alvast opnieuw in te plannen. Ook in dit geval geldt weer: het kan zijn dat de reis die je in mei zou maken in november ineens duurder uitvalt, omdat er dan veel vraag is naar vliegtickets.
Wat moet ik doen als ik internationale treinkaartjes heb geboekt?
Er is steeds minder verkeer tussen de EU-landen. "Daarom is de internationale dienstregeling behoorlijk uitgekleed", zegt Hessel Koster van de NS. "Over het algemeen kunnen mensen die voor de komende weken een internationaal treinkaartje hebben hun geld terugvragen."
Reizigers moeten wel opletten, want de regelingen verschillen iets per aanbieder. Eurostar, dat het treinverkeer naar Londen verzorgt, biedt reizigers met tickets tot 30 april vooralsnog alleen een e-voucher aan. Terwijl Thalys klanten met tickets tot en met 30 april kosteloos laat omboeken of annuleren, ongeacht of de trein wel of niet rijdt. Als je een ticket hebt voor mei of juni kun je tot een maand voor vertrek annuleren of omboeken.
Kan ik gewoon naar de camping of het vakantiepark in Nederland gaan?
Wat betreft campings en vakantieparken in Nederland is veel onduidelijk. Iedere regio heeft zijn eigen besluit genomen, waardoor de regels in het hele land verschillen. In de ene regio moeten vakantieparken sluiten, in de andere mogen ze gewoon openblijven. Ook tussen campings zijn er grote verschillen. Op sommige plekken mogen mensen wel naar hun stacaravan, andere campings moeten helemaal dicht.
Op sommige vakantieparken en campings die nog wel open zijn, sluiten bijvoorbeeld het restaurant, de bowlingbaan en het zwembad wel hun deuren. Ouders met kinderen willen hun vakantie daarom misschien annuleren, want er is weinig vermaak. "Als je het vakantieverblijf boekte terwijl die faciliteiten nog wel beschikbaar waren, heb je recht op een gedeeltelijke terugbetaling", zegt Joyce Donat van de Consumentenbond. Als je überhaupt niet meer wilt gaan omdat die faciliteiten er niet meer zijn, kun je volgens de Consumentenbond de boeking kosteloos annuleren en geld of een voucher krijgen.
"Wees daarin reëel", zegt Donat. "Geld terugkrijgen is nu misschien niet mogelijk." Toch is het volgens haar wel belangrijk om goed naar de voorwaarden te kijken, want niet alle vouchers bieden dezelfde garantie. "Gebruik je boerenverstand."
Heb je een huisje gehuurd bij een particuliere verhuurder? Dan adviseert de Consumentenbond om contact op te nemen met de verhuurder. "Omdat dit een bizarre situatie is moeten de huurder en verhuurder proberen er samen zo goed mogelijk uit te komen."
Ik heb een appartement gehuurd via Airbnb, kan ik dat kosteloos annuleren?
Ook Airbnb heeft de voorwaarden aangepast met het oog op het coronavirus. Heb je een appartement of kamer via het platform geboekt op of voor 14 maart, met een incheckdatum tot 31 mei, dan kun je kosteloos annuleren en kiezen voor je geld terug of een reistegoed. Voor alle reserveringen na eind mei gelden de normale annuleringsvoorwaarden van de verhuurder.
Heb je pas na 14 maart geboekt, dan is er ook geen speciale regeling. Volgens Airbnb wist je immers dan al dat er een risico was dat je vakantie niet door zou gaan vanwege het coronavirus. Wel is er een uitzondering: als de huurder of verhuurder zelf besmet is met het virus.
NOS Stories maakte ook een video over de vraag of je je geld terug kan krijgen voor geannuleerde concerten of festivals. Die zie je hieronder,
