Winnaars en verliezers van de winkelstraat: 'Extra omzet maar met een randje'
Ondanks, of dankzij, de coronacrisis is de omzet van de Nederlandse detailhandel in maart met 3,5 procent gestegen ten opzichte van diezelfde maand een jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Hoofdaanvoerders zijn de bouwmarkten en doe-het-zelfwinkels. Ook voedselspeciaalzaken en supermarkten zagen door het hamsteren hun omzet stijgen. Non-foodretailers, zoals kledingzaken en schoenwinkels, zagen een krimp. Zij leden het grootste omzetverlies sinds 2013.
Sector-econoom Henk van den Brink (ING) is zelf ook wat verbaasd over de resultaten. "Want op non-food na hebben alle andere segmenten dus een hogere omzet gedraaid dan in maart 2019." Toch is het logisch dat juist deze sectoren veel plussen zien, legt hij uit. "Er is veel thuisgewerkt en onderwijs geweest, waardoor elektronica-zaken goed boerden. Mensen schaften vaker een laptop aan of andere hulpmiddelen. En omdat de horeca dicht is, verwennen mensen zichzelf met een bezoekje aan de kaasboer en slager."
Corona heeft dus een wisselend effect op de detailhandel. Met een mix van food- en non foodretailers zie je dat ook terug in de oudste winkelstraat van Utrecht, de Twijnstraat. Eigenaresse van duurzame kledingwinkel GURUS Meijke Jetten (35), in handschoentjes gestoken, krijgt na weken stilte en een omzetdaling van zo'n 90 procent voorzichtig weer wat meer klanten over de vloer. "Maar het is in niets te vergelijken met pre-corona."
Met maximaal drie klanten per keer en meer online verkoop, hoopt Jetten er het beste van te maken. Toch lijken mensen het kopen van kleding momenteel links te laten liggen, terwijl zij bijvoorbeeld wel ruim boodschappen doen of een bloemetje halen. "Ik snap dat ook wel", zegt Jetten. "Mensen moeten een relatief kleine ruimte in en ook tijdens het passen en afrekenen die afstand bewaken. Kleding is daarnaast geen primaire basisbehoefte, en daarbij denk ik dat mensen vanwege de onzekerheid over de economie ook wat meer de vinger op de knip houden."
De gloednieuwe nagelsalon van buurvrouw Justine Biesot (34) was twee dagen open toen zij de deuren in maart vrijwillig sloot. "Er waren toen steeds meer berichten over besmettingen, het voelde niet goed om door te gaan." Inmiddels mag ze ook niet meer open, vanwege de beperkende maatregelen. "Van die aankondiging was ik een week van slag. Daarna ging het weer en ben ik mij vooral gaan richten op de online verkoop van nagellak en beautyproducten. Gelukkig loopt dat een beetje."
Omdat Biesot al haar geld heeft gestopt in haar nieuwe zaak, maakt ze aanspraak op financiële steun van de overheid. Dat, en haar vaste klantenkring die mee denkt, helpen enorm. "Als de situatie over twee maanden niet is veranderd, word ik pas zenuwachtig. Als ik weer open mag, ben ik benieuwd hoe dat gaat. Ik heb al een kunststof scherm opgehangen, maar daar heb je weer niks aan zodra je gaat afrekenen. Als je dan 1,5 meter afstand houdt, sta je praktisch op straat."
In het eerste kwartaal heeft Pascha Stalenhoef (52) zo'n dertig procent meer omzet gedraaid. "Mijn boekhouder belde en zei; wat een goed eerste kwartaal!' Maar het is een extra omzet met een randje", zegt de eigenaresse van een kaaswinkel. '"Een ander kan er misschien blij van worden, maar het voelt wel heel dubbel, met andere ondernemingen in de straat die dichtzijn. Daarnaast weet je niet hoe het hierna gaat. Ik ben vooral dankbaar dat wij al deze tijd open mochten."
De omzetstijging komt volgens Stalenhoef vooral omdat meer mensen de "lol en kwaliteit" zien van speciaalzaken. "Mensen doen sinds corona echt vaker een kaasje en glaasje. Gezellig met de kids thuis. En jonge stelletjes komen opeens ook over de vloer. Ik denk dat die wel blijven komen, ook na de crisis."
Die nieuwe neus voor lekkere dingen, herkent ook Ron Kievits (53), eigenaar van viswinkel Visjes. Hij draait momenteel een kwart meer omzet dan normaal. Er mogen weliswaar maar drie klanten tegelijk in zijn winkel, via Thuisbezorgd is de verkoop van gebakken vis flink toegenomen.
Ook verse vis in het duurdere segment vindt gretig aftrek. "Ik haal vier kreeften bij de groothandel en tien minuten later zijn ze uitverkocht", aldus Kievits. Dat mensen vaker langskomen, dankt hij aan twee dingen: de kwaliteit van het product en het uitstapje voor klanten. "Ik heb een vaste klant die eerst één en nu drie keer in de week langskomt om uit te pakken met koken. Hij verveelt zich anders kapot!"
